Top #10 Cá Lia Thia Đồng Quảng Ngãi Xem Nhiều Nhất, Mới Nhất 5/2022 # Top Trend

--- Bài mới hơn ---

• 【4/2021】Giá Bán Cá Lăng Đuôi Đỏ Bao Nhiêu Tiền 1Kg Mua Ở Đâu Tại Tphcm【Xem 739,827】
• Cá Lăng Sông Đà Tươi Sống Bán Tại Hà Nội Size 3
• Cá Lăng Đen, Giá Cá Lăng Đen Sạch Sông Đà Tiêu Chuẩn Vietgap
• Giá Cá Lăng Đỏ, Đen, Đuôi Vàng, Sông Bao Nhiêu 1Kg 2022? Mua Bán Ở Đâu Rẻ?
• Cung Cấp Cá Mè Hoa Tươi Sống, Cá Mè Tàu Tươi Sống, Cá Mè Ngất, Cá Mè Đông Lạnh Trên Toàn Quốc

Cá lia thia, loài cá có kích thước nhỏ ,nhưng màu sắc đẹp, hiếu chiến, vừa là sinh vật nuôi làm cành vừa làm thú vui tiêu khiển .

1.Cá lia thia đồng đặc tính sinh học

-Cá lia thia có nhiểu chủng loại như: cá lia thia xiêm, cá lia thia phướng, cá lia thia đồng. Các loại cá lai : xiêm lai phướng ,xiêm lai đồng.Các loại giống mới Beta, Hamoon….Nhưng nhìn chung cá lia thia là loài cá cảnh, cá chọi có kích thước cơ thể nhỏ, trung bình chiều dài thân khoản 6cm-8cm.Có một số loài cái lia thia kích thước lớn trên 8cm.

-Thức ăn tự nhiên cho cá lia thia cũng khá đa dạng, từ rong rêu, các động vật nhiệm thể, đến các loài cá nhỏ hơn, lăng quăng , trùng trĩ…

– Cá lia thia có nguồn gốc từ các nước Đông Nam Á như : Việt Nam, Thái Lan, Campuchia. Riêng chỉ Thái Lan là có đầu tư sâu và chuyên sâu nuôi dưỡng và lai tạo loại cá này. Nên thường cá lia thia cũng thường hay gọi là cá Xiêm.

– Cá lia thia thường sống trong các ao nước nhỏ và thường đẻ trứng vào mùa mưa. Loài cá này rất hiếu chiến khi gặp các con đực cùng loài . Khi chiến đấu cá sẽ phùn mang, thay đổi màu sắc và tấn công đối thủ bằng hàng răng sắc nhọn

Ảnh cá lia thia đồng

Cá lia thia cơ bản gồm 3-4 loại gồm :

• Cá lia thia đồng : loài cá này có nguồn gốc bảng địa ở Việt Nam, sống trong các khu đồng ruộng, các ao nước nhỏ ven các kênh rạch. Trước kia sống nhiều khắp miền Tây, nay chỉ tìm thấy cá lia thia đồng tại các tỉnh Kiên Giang, An Giang và Đồng Tháp Mười. Loài cá này có thân nhỏ so với các giống khác, màu sắc thông thường màu nhạt đến khi chọi nhau thì lên màu rất đẹp. Nhưng sức chiến đấu kém, chỉ chọi nhau được 5-10 phút. Nhưng đặc điểm nổi bật loài cá này là dễ nuôi và sẽ chăm sóc.
• Cá lia thia xiêm : loài cá có nguồn gốc từ Thái Lan, được lại tạo từ nhiều loài giống cá lia thia, nên loài này có ưu điểm nổi trội như : kích thước to, vảy dày, mỏ dày và răng sắc nhọn. Đặc biệt loài cá này chọi rất lâu có khi lên đến 3-4h mà vẫn chưa có kết quả thắng thua. Loại này có nhược điểm là sống ngoài tự nhiên kém và kém thức ăn.
• Cá lia thia phướng : loài cá này chủ yếu nuôi làm cảnh, vì có màu sắc đa dạng, sặc sỡ, màu sắc đẹp, có tay bơi dày, vay cá dài to và đẹp cá cũng sống khá lâu từ 2-4 năm. Vì thân hình to và đồ sộ nên chậm chạp trong chiến đấu. Loại cá này cũng có các dòng như beta, fancy, dumboo.
• Cá lia thia tàu : loại này có nguồn gốc từ Trung Quốc cũng giống cá xiêm, nhưng có vảy cứng, sặc sở . Nhưng giá thành loại cá này cao .

6.Cách ép cá lia thia đồng

1. Chọn giống bố mẹ
2. Chọn môi trường ép cá
3. Cho tiến hành giao phối
4. Nuôi cá sao khi nở
5. Nuôi cá đến khi trưởng thành và tách bầy

7.Cách nuôi và chăm sóc cá lia thia đồng

Khi cá từ 1-2 tháng tuổi, nên cho cá ăn các loại thức ăn bột và tự nhiên như: trứng nước, lòng đỏ trứng luột chín. Nuôi cá trong các chậu sành có kích thước nhỏ, để nơi có ánh sáng trung bình . Trong chậu bỏ thêm rong và bèo cho cá con có nơi bám và chổ che chắn.

Sau khi cá được hơn 2 tháng tuổi có thể cho ăn các loại thức ăn có kích thước to hơn như : lăng quăng, trùng trĩ, thịt các loại thủy sản sống như tôm và tép. Lúc cá 3-5 tháng tuổi các đã to bằng ngón tay. Lúc này có thể tách bầy để tránh cho các con cá chọi nhau gây tổn thương cho cơ thể.

Sau 5-6 tháng có thể nuôi riêng cá theo từ chậu . Kích thước chậu cao tầm 15-20cm và đường kín từ 10-15cm. Cá có thể ăn được các loại thức ăn tổng hợp và kích thước khoản 1mm. Thường xuyên luyện tập cho ca kình bóng trước gương và kình với các con cá khác.

--- Bài cũ hơn ---

Bán Cá Lóc Giống( Cá Lóc Đầu Nhím, Đầu Vuông, Chuối Hoa Giống), Báo Giá Cá 2022

Giá Cá Lóc Giống. Giá Cá Lóc Thịt. Trang Trại Bán Cá Lóc Giống Uy Tín

Cập Nhật Giá Cá Lóc Giống Đầu Năm 2022

Khô Cá Lóc Đồng Bạc Liêu Giá Sỉ

Giá Khô Lóc Bao Nhiêu 1Kg, Nơi Bán Nào Uy Tính Và Bảo Quản Ra Sao?

--- Bài mới hơn ---

• Cách Chọn Cá Lia Thia Đá Tốt
• Cách Nuôi Cá Lia Thia Và Kỹ Thuật Nuôi Cá Lia Thia
• Cách Nuôi Cá Lia Thia Con
• Cá Lia Thia Loài Cá Đẹp Mang Nhiều Màu Sắc
• Cụ Ông 70 Năm Đam Mê Cá Lia Thia

Lia thia là loại cá nhỏ có vảy, con trưởng thành dài khoảng 4cm kể từ miệng cho đến chót đuôi, bề ngang 1cm không kể lúc giương hai kỳ lên để dọa đối thủ. Đặc tính của giống cá này là rất hung hăng, không như con mái có màu tai tái không có vẻ gì đặc biệt, con cá trống màu sắc sặc sỡ rất đẹp. Hễ hai con trống gặp nhau là chắc chắn sẽ có một trận thư hùng quyết liệt, phải có một con bỏ chạy mới thôi. Giống như trong trò chơi với loài dế, khi hai con cá lia thia trống thư hùng với nhau người ta không dùng từ đấu mà gọi là “đá”: đá cá.

Những thập niên giữa của thế kỷ trước, trong các trò chơi có con vật tham gia, nhóm trẻ chúng tôi coi trò đá cá lia thia đồng là nhất, trên cả đá dế. Nhất hạng vì bắt chước người lớn chúng tôi cũng tìm nguồn cá tốt, sàng lọc để tìm con đá hay, rồi cũng học kỹ thuật nuôi vỗ cho cá khỏe mạnh, hung hăng…

Chúng tôi thích đá cá lia thia đồng vì nhiều lẽ, trước hết là loại cá này khỏi phải mua- nó có rất nhiều trên các cánh đồng, chịu khó ra đồng tìm bắt là có thể có những con ưng ý. Thứ đến là bọn cá này chỉ cần tranh hùng trong một thời gian ngắn, lâu lắm là hơn chục phút là có thể phân định thắng thua, không như lũ cá lia thia Xiêm của người lớn thích chơi, chúng rất lì lợm nên nhiều trận kéo dài cả buổi…

Ngày ấy, các cánh đồng trồng lúa hai bên con lộ giữa của cù lao Dài quê tôi (cù lao Quới Thiện, Thanh Bình thuộc huyện Vũng Liêm), sau các trận mưa đầu mùa là nước đã xăm xắp mắt cá chân, cá lia thia đồng không biết từ đâu nương theo nước lên đồng nhiều vô kể. Buồi sáng, xách rổ ra đồng, dùng chân giậm vào các đám cỏ lác đã được phát nằm xăm xắp trên nước và lấy rổ chặn thì sẽ có ngay vài “trự” vừa trống vừa mái. Nhưng loại này thường chưa đủ tuổi để đá, chỉ có nước đem đi… khô! Muốn có các con lia thia chiến thì phải mất nhiều công sức hơn: kiên trì lội ruộng tìm các con đóng bọt làm ổ bên các gốc lác, góc bờ. Ở mỗi ổ như vậy, chắc chắn sẽ có một con trống và một con mái trưởng thành. Chúng xây tổ uyên ương để tính chuyện duy trì nòi giống, lúc đó nhiệm vụ con trống rất nặng nề: phải đủ dữ tợn để bảo vệ được giang sơn của mình. Vậy cũng chưa ngon, muốn có con thật chiến thì nhẹ nhàng vớt một con trống ở ổ này để sang ổ gần đó. Tức khắc sẽ có một cuộc huyết chiến xảy ra, con thắng trận là con cá được chọn. Mỗi con như thế được túm trong một chiếc lá môn đem về nhà nuôi. Kỳ công như vậy nhưng một buổi sáng chúng tôi cũng chọn cho mình vài con như thế. Cá đá hay còn tùy giống và cánh đồng nó sống. Thuở ấy, chúng tôi có thông tin là các cánh đồng ở Giồng Keo, gần thị trấn Ba Vát (Mỏ Cày, Bến Tre) luôn có cá hay và rủ nhau đến đó tìm cá, dù phải đi đò qua sông Cổ Chiên rồi lội bộ hàng chục cây số nữa. Mà đúng thật, lũ cá trên các cánh đồng này thường đá ăn đứt các con cá vớt trên cánh đồng quê tôi. Sau đó, qua người lớn, bọn con nít chúng tôi mới vỡ lẽ, sở dĩ nhiều con cá chúng tôi vớt được tại các cánh đồng Giồng Keo đá hay vì chúng là cá lai Xiêm, nên kế thừa đặc tính là dữ dằn và đặc biệt lì đòn của mẹ cha. Theo các cha chú, Giồng Keo thời ấy có nhiều “trường đá cá” ăn thua lớn. Những con cá bị thua được hắt xuống ruộng trước khi về nhà là nguồn cội cho lũ cá lai cho bọn trẻ chúng tôi. Con cá lia thia lai có màu sắc cũng hơi khác con cá lia thia đồng, có chút “nghề chơi” là nhận ra ngay. Từ đó, chúng tôi qui ước với nhau: cá lai thì đá với cá lai, nếu con lai đá với con cá đồng thì phải có thỏa thuận riêng, như là “chấp nước” (con cá đồng được ở trong keo của nó, còn địch thủ phải vớt từ keo khác sang, dĩ nhiên là con bị vớt sẽ mất sức hơn con tại chỗ) hoặc “chấp xác” (con cá đồng lớn hơn con cá lai).

Lia thia là loại cá nhỏ có vảy, con trưởng thành dài khoảng 4cm kể từ miệng cho đến chót đuôi, bề ngang 1cm không kể lúc giương hai kỳ lên để dọa đối thủ. Đặc tính của giống cá này là rất hung hăng, không như con mái có màu tai tái không có vẻ gì đặc biệt, con cá trống màu sắc sặc sỡ rất đẹp. Hễ hai con trống gặp nhau là chắc chắn sẽ có một trận thư hùng quyết liệt, phải có một con bỏ chạy mới thôi. Giống như trong trò chơi với loài dế, khi hai con cá lia thia trống thư hùng với nhau người ta không dùng từ đấu mà gọi là “đá”: đá cá. Con cá lia thia có một điều hết sức đặc biệt là con cá trống nào đá bị thua thì màu của nó cũng thay đổi, không còn “mun” đen như trước mà trở nên tai tái và nổi lờ mờ các sọc hai bên hông như sọc dưa gan, chưa hết hễ gặp lại đối thủ vừa thua là bỏ chạy trối chết. Có lẽ vì đặc tính này, trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ xâm lược vừa qua, cán bộ, chiến sĩ cách mạng nào bị đánh giá là “sọc dưa” là coi như khó được giao nhiệm vụ.

Bọn trẻ chúng tôi xem cá đá nhau rất “máu”, nhất là trong trận đấu có con cá của mình hay “phe mình”. Khi hai con cá địch thủ được thả vào chung một cái keo thì vừa nhận ra nhau chúng lập tức phùng mang, giương kỳ vờn nhau. Đó cũng là lúc các con mắt chúng tôi banh ra hết cỡ. Thông thường có một con sẽ xông lên cắn mạnh vào đối thủ, có khi mạnh đến nỗi làm nước reo lên một tiếng “tỏn”, cùng lúc ông chủ của nó cũng hét lên một tiếng khoái trá khiến ông chủ của con cá bị cắn thiếu điều muốn đứng tim! Con cá kia cũng không vừa, liền cắn một phát trả miếng. Hai con tiếp tục vờn rồi lại xông vào đá (cắn) nhau, các con cá dữ thường nhè đầu đối thủ mà cắn. Thích nhất là khi con cá nhà đớp được một mảng đuôi hay kỳ của đối phương, dĩ nhiên con bị đả thương như thế sẽ mất sức chiến đấu, chưa kể hình dáng te tua trông xấu tệ! Cao trào là khi hai đối thủ đối mặt đấu sức với nhau qua miếng “khấu miệng”: hai con dùng miệng cắn vào miệng nhau, cố sức dìm địch thủ xuống. Con yếu sức sẽ là con mau mắn ngoi lên ngớp không khí trước sau khi chúng nhả miệng nhau ra, cũng là lúc phơi bụng cho đối phương đánh “tỏn” một miếng ra trò nếu con kia còn sức. Miếng độc là miếng cắn đứt một phần vi của đối phương, bởi khi mất một phần vi thì sự di chuyển sẽ không còn linh hoạt, thậm chí nghiêng hẳn một bên nếu vi bị đứt nhiều. Chỉ hơn khoảng 10 phút sau là trận đấu kết thúc, con thua sẽ là con chạy có cờ trước sự truy đuổi của địch thủ, mình mẫy nó lúc này nhợt nhạt với mấy cái “sọc dưa”. Lúc thắt ngặt, lũ trẻ chúng tôi cũng đem con thua về o bế lại để chơi tiếp, nhưng thường là nó bị hất xuống mương cho đã đời một kiếp lang thang bất hạnh của một con cá “rót” (thua).

Thú chơi cá lia thia không chỉ là lúc đem cá đi đá mà còn những lúc nuôi dưỡng cho cá sung độ. Tìm thức ăn gì để cá mạnh khỏe và hung hăng, nhất là dưỡng cho bộ răng phải luôn luôn sắc như dao cạo. Muốn thế phải luôn thay đổi thức ăn cho mấy con cá cưng, từ lăng quăng non đến trùn chỉ, kẹt lắm mới là một con nhện chân dài thường giăng tơ ở các góc nhà… Lại còn phải thay nước một tuần mấy lần. Xem cá lia thia “đá bóng” cũng rất thích: hai con cá lia thia sung mãn trong hai cái keo để khít nhau được ngăn cách bằng một mảnh giấy. Khi kéo mảnh giấy đi, hai con cá vốn rất hung hăng thấy nhau tức thì phùng mang, giương kỳ vờn nhau- mỗi con một cách trông rất đẹp, lắm con hung hăng cắn cả vào thành keo, khiến ông chủ phải dừng cuộc chơi ngay vì sợ cá bị… hư răng!

--- Bài cũ hơn ---

• “chạy Deadline” Hiệu Quả Với 7 Quán Cafe Yên Tĩnh Làm Việc Nhóm Có Wifi Cực Mạnh
• Đố Bạn: Sống Ở Dưới Nước Đấy Nhưng Loài Cá Có Bao Giờ Thấy Khát Và Phải Uống Nước Không?
• Mẹo Nhận Biết Cá Ướp Urê, Hàn The
• Ure Là Chất Gì Và Có Vai Trò Gì Với Cơ Thể?
• 4 Nguyên Tắc Quan Trọng Nhận Biết Cá Ướp Ure, Hàn The

--- Bài mới hơn ---

• Nuôi Cá Cảnh Thuận Phong Thuỷ Ắt Thành Công
• Bí Kíp Giúp Cá Betta (Lia Thia, Xiêm) Sống Lâu Hơn
• Trại Cá Betta Nghĩa Hiền: Bán Cá Xiêm Betta Thái Cao Cấp Sỉ / Lẽ 302267
• 5 Bệnh Phổ Biến Ở Cá Betta Và Cách Chữa
• Cây Hồng Xiêm – Cách Trồng Và Chăm Sóc Cây Hồng Xiêm

Thú chơi cá “thia-thia”

Thia-thia đá bóng trong keo,

Ham vui trước mặt, quên nghèo sau lưng.

Ao sâu cá lội khoe màu,

Đố ai biết mỗ: bã trầu, thia-thia?

V.H.S

Thua thì thua mẹ thua cha,

Cá sinh một lứa, ai mà thua ai!

(Đại Nam Quốc Âm Tự Vị, Huỳnh Tịnh Của)

CÁ THIA-THIA. Chuyện địa phương, chỗ nhau rún nói ra họa may không ai nói gì, chớ tôi rất sợ các ông làm tàn, giỏi nghề ngồi không moi móc.

– Bạn nhỏ đá cá chơi, không ăn tiền, cũng không có tiền mà ăn, – cốt tranh nhau giữa nhóm “hỷ mũi chưa sạch”: con cá mày dở vì hớt tại đồng “mấy thằng đánh giặc thua”, không như con cá tao hay lắm, vì gốc nó ở trên Hòa-Hưng, còn phảng phất vong hồn “tụi đánh giặc chống Tây” đời trước!

– Bọn già thì bất chấp điển tích, họ nghĩ rẻ rề: lấy đó làm nghề sanh nhai, “chạy gạo”, kiếm tiền nhậu nhẹt, hút xách, chơi bời… Đối với họ, mùa hạn, thì chơi gà. Mùa ướt, gà đổ lông, thì day qua đá cá: có thế thôi. Chừng nào cá cũ, thì bắt qua mùa gà. Trái đất cứ xây, người dân Việt quê, chỉ biết gà gà, cá cá…

Hồi còn mài đũng quần trường tỉnh xứ Sốc-trăng yêu nhớ, một trang một lứa nay còn sống sót ở đất Sài-gòn, đếm số còn thua số răng trên hai hàm lão già bảy chục, (không kể răng do các bác-sĩ nha-y trồng, nhìn không ra), lúc thiếu thời ấy, chúng tôi không gì thích bằng ngày lễ nghỉ xả hơi hay ngày chúa nhựt, sau khi bày vở đâu êm vào đó:

Rồ-lem (problème) làm rồi, con-bò-té-sông-răng-ke (composition française) vừa làm rồi; chia quẹt-bờ (verbe): rồi mà chưa, để sáng coi lại còn dư chán: anh-đi-xúc-tép-về-rang (indicatif présent) chưa mà rồi, vì dễ ợt, mai sáng chép vô tập còn kịp; bài học thuộc lòng, cũng nhớ làu làu, ngặt nỗi đọc lên như kéc mẹ chớ nhiều câu không hiểu nghĩa, nhưng dám chắc trong lớp cũng bí-lù như mình, tóm lại “đâu êm vào đó”, chừng ấy chúng tôi bèn rủ nhau, mỗi đứa cụ bị một rổ con hay một mủng trẹt, kèm thêm một chai nhỏ, thứ chai dầu thơm “Cô Ba” của mẹ hay chị đựng dầu dừa hay giấm chua, sẽ lén lấy, mượn đỡ hay ăn cắp cũng vậy, đem súc sạch và chứa sẵn nửa phần nước trong, đồ nghề đại khái rổ và chai cặp nách sẵn sàng thì hè nhau kéo ra đồng ruộng chia tay hớt cá.

Không phải bất cứ đồng nào cũng có cá hay.

Phải rành đôi chút mới chắc ăn kiểu “ba bó một giạ”.

Chung quanh thành phố Sốc-trăng, năm ấy (lối 1914 – 1915) tôi biết có:

1) Đồng Lọ-Nghẹ, ở phía sau trại lính Ma-tà. Gần đám ruộng nầy có nhà thợ rèn ở nhiều, than bụi tro lò đổ xuống nước ruộng, lâu ngày nước đen ngòm: thia-thia đồng nầy có màu đen đúa chắc da chắc thịt như con cháu tướng Uất-Trì đời Đường, vảy da như trui, thoét trong lò nấu đồng thổi sắt, nên đinh ninh cá đồng nầy “mình đồng gan sắt”, răng cứng như thép khóa chắc trong hàm như trong họng kềm: cá đồng nầy không chạy mặt cá đồng nào! Thảm nỗi, đồng ở gần trại lính Ma-tà, mà con cháu Ma-tà dữ quá, hễ chúng nó gặp bọn tôi lén hớt cá đồng Lọ-Nghẹ thì bọn nó đánh chúng tôi chạy bò lê bò càng, không biết đường về.

2) Đồng hàng tràm, gọi cá chùa Phật, vì nơi đây có chùa thờ đức Di-Đà. Nhờ lá tràm tích-đọng lâu năm, nhuộm nước đỏ au, – lá tràm vả chăng là vị thuốc đón gió ngừa phong, – nên cá vùng nầy mình như tẩm thuốc, bắt được con nào bỏ vô chai, ít giờ sau quen nước quen cái, cá phùng mang sậm màu, vảy xanh ửng hồng, đuôi đỏ chớp sao, chăm bẳm như các tổ-sư Bồ-Đề, hay nói cách khác, như thầy bùa, thầy ngải giỏi nghề “gồng chém không đứt” hay có học “xầng-tả”, xìn tả (thần đả). Năm xưa, nơi đây tôi hớt được một con “cá nái”, lớn bằng ngón tay út, lưu lại nhiều năm quá nên quá cỡ, không cáp độ gặp cá nào bằng nó, tôi để đá bóng chơi và đặt chiến danh là “Ngũ-Lang hòa-thượng”! để nhớ thành tích ông tướng “thầy chùa” trong tuồng “Mộc Quế-Anh dâng cây”. Con cá nái nầy, khi tôi hớt được, bỏ vào chai không lọt, phải gởi qua chai khác, đủ biết nó lớn con đến bực nào!

3) Một đồng khác là đồng Lình-kía (Long-tử cang), ở phía chùa Phật sau nhà máy Quách Xên. Tuy mang danh đẹp là “cá xóm Rồng con”, nhưng thia-thia đồng nầy không anh hùng chút nào, vì ở xóm chệc rẫy, bủng dứ vì quen tiêu thụ những đồ thừa của bọn nầy gởi trong đám ruộng bên nhà.

4) Một đồng khác nữa, rất xa xăm đối với cặp giò trẻ thơ của chúng tôi buổi đó, là đồng Bắc-Tà-Ky (tên thổ). Đây là ruộng phụ ấm của ông cậu họ Trần, nguyên con quan Đàng Cựu, xưa kia ngồi trấn xứ Ba-Thắc (srock Passac, tức Sốc-trăng). Cá vùng nầy nổi danh một thuở, bền gan không đâu có nhưng ít ai kiếm được lắm. Chủ ruộng là nhà đá cá lớn, dạy tá-điền canh chừng nghiêm mật, không ai hớt lén được. Đặc sắc trong vùng có thứ cá-kỳ-son, tức kỳ trên lưng có chấm một điển son, đây là giống cá xiêm lai biệt dạng của chủ ruộng đúc nắn lâu đời: cắn quạu, bền gan bực nhứt. Ông Trần, ông cậu của tôi, xưa có một con, ăn trọn mùa, không chạy độ nào, danh còn nhắc: “cá Triệu-Tử”.

5) Tệ nhứt là cá đồng Thầy Tám, trên đường đi Cần-thơ. Thầy Tám nguyên là pháp-sư, chuyên chữa bịnh bằng phù-chú. Thây ma chết chôn sau am, cá sanh vùng nầy lẹt đẹt không khác những con bịnh đau ma do thầy Tám chữa chạy: chưa đá chưa cắn ai một miếng nào, đã xếp đuôi xếp giáp, chạy cuốn cờ! Nguyên sở ruộng Thầy Tám là cuộc đất gò, nước cạn. Thảo nào cá thiếu nước không nơi dụng võ, ngắn hơi và nhát gan là lẽ cố nhiên. Tôi nói nước ít nên cá nhát gan, vì kinh nghiệm dạy rằng con cá ở nước sâu quen nín hơi, lâu lâu mới lên đớp bóng một lần, nhờ đó mà chịu đựng hay, bền hơn cá ở nước cạn.

6) Đồng lác, đồng cỏ năn, ở phía sau nhà thương tỉnh, dọc theo đường đi xuống Bang-Long (tục gọi quận Giếng Nước). Cá vùng nầy dở hơi, vì sanh trưởng trong lác, trong năn, trong cỏ, nên không có chi đặc sắc (thuở ấy chưa có anh hùng Rừng Sác, nước mặn). Tuy vậy đừng quen chê sớm mà lầm to có ngày, vì may thời Tổ đãi, hớt được cá kinh niên, thứ cá trốn ẩn lâu năm gần nhà xác, hình như còn oan hồn uổng tử vấn vương, hoặc nữa hớt được những cá lẻ loi sống chung lộn nhiều năm trong bộng trong hang rắn dữ, ngày ngày từng hớp nước có nọc con ác-xà phun ra, cá quen hơi rắn nên không hầy hấng, chực khi đụng độ với cá lạ đồng, thì khác nào con xà-niên ngậm ngải đối chọi với phàm phu, có thể nói bách chiến bách thắng. Tôi đã nói phải là có Tổ đãi mới bắt được thứ cá dữ nầy. Khoan vội tin lời tôi, ham thọc tay vào hang rắn, có ngày bỏ mạng!

Về việc nầy, tôi đã từng ngộ trận, một phen tởn tới già, nay nhắc lại nghe chơi mà còn rởn tóc gáy: Bữa ấy, trời mưa rỉ rả, tại đồng Hàng Tràm, mặt trời vừa xế bóng, tôi đặt rổ xuống nước, vừa lấy chơn giậm giậm xung quanh rổ rồi rút rổ lên, nghe như được một vật gì nặng nặng. Rổ lên vừa khỏi mặt nước. Mẹ cha ôi! Một con rắn hổ lên nước đen mun, nằm khoanh tròn chật rổ. Khỏi nói, tôi vừa thấy rắn, ba hồn bảy vía lên mây, lẹ như chớp, tôi quăng rổ té bật ngửa ra sau, không kể áo quần ướt vấy, mặt cắt không còn chút máu. Úy hà! Chút xíu nữa, không còn sống mà viết bài nầy! Quên nói, rắn ta cũng hoảng hồn hoảng vía (nếu thật rắn cũng có hồn), rắn đánh cái “tỏm”, buông mình xuống nước, phăn phăn lủi bụi trốn theo đường, rắn cút mất tự thuở nào!

Các anh em bạn theo tôi bữa đó đều chạy té đùn cục trong ruộng sình, báo hại thia-thia huyền bí đâu chẳng thấy, duy thấy một phen vỡ mật hú hồn.

Một lần khác cũng tại đồng Hàng Tràm nầy, tôi lại bị trâu dữ rượt, chạy bò càng, ve thúng quăng mất, may sao còn giữ được hồn. Con trâu nầy tôi nhớ rõ, sừng của nó, không biết vì sao không dựng quớt lên mà vẫn nằm lòng thòng hai bên đầu, có lẽ nếu nó húc cũng không hại gì lắm, nhưng nói giỏi, sao hồi đó không ở lại mà thử sức với nó! Tởn đi một dạo rồi chứng nào tật nấy, tôi cũng mon men ra đồng xúc cá, vì thuở ấy, thú thật, chúng tôi tiền bạc đến một đồng một chữ cũng chẳng có dính lưng, cho nên chỉ biết những thú vui không tốn tiền; mà theo tôi còn vui nào bằng ngày chúa nhựt đi hớt cá thia-thia, để được nhăm nhi củ kiệu chua nhai nghe giòn rụm, bây giờ nhắc lại còn chảy nước miếng!

Độ xưa, một nhà chơi cá ở chợ Sốc-trăng, có một con cá kỳ quặc, ông ta lượm nó ngoài đồng, ở sẵn trong một bình vôi sành mẻ miệng, bỏ gần bên gò mả loạn. Ông rinh luôn như vậy đem về nuôi, để y con cá ấy trong bình vôi của nó quen ở, trừ khi nào xách ra trường cáp độ, khi ấy ông mới vớt nó ra đọi ra thố đường hoàng. Con cá nầy có thể nói là lạ lắm, vì thắng không biết bao nhiêu độ, về sau không ai dám đem cá đối thủ với bất cứ cá nào của chủ nó, báo hại ông ta vì một con cá linh, thắng độ hoài, mà chủ không tiền hút! Tôi sau nầy, vì đi học trường lớn, cũng mất tích con cá ở bình vôi gò mả hoang nầy.

XÚC, BẮT, HỚT CÁ THIA-THIA

Muốn có được cá để chơi, phải có chút ít kinh nghiệm. Kinh nghiệm nầy không có trường nào chuyên môn dạy. Thuở đó, dẫu là con ông Thông đứng bàn ông Chánh, hay con Thầy ký Kho bạc, muốn có cá chơi, phải lén cha lén mẹ, phải lo lót xin thọ giáo với các tay rành nghề, mà không ai khác hơn là bọn bộ hạ dưới tay cha mẹ chúng, bọn trẻ chăn trâu giữ bò, cắt cỏ ngựa, mục-đồng, bọn ở đợ. Dạy không lấy tiền công tiền Tổ, cao thượng vậy thay. Duy phải chiều lòn, dẹp bỏ bộ tịch “cậu”, dày công tâng hót thì họ mới truyền nghề. Một trang một lứa với tôi năm đó có con ông Huyện Kim, con Thầy Thông Tây, toàn là tay “công-tử”, con các người có máu mặt đương thời. Trối kệ, phải xuống nước nhỏ, dẹp chức “Ấm” vào ngăn kéo, tôn họ làm “Sư”, làm “Mồ Tổ”, họ mới đoái hoài. Quên nữa, và phải trốn học, theo họ ra ngoài đồng ruộng, đổi với họ một khúc bánh mì thì họ cho leo lưng bò cỡi thử một chặp, hoặc dâng cho họ “đồng xu mẹ cho để dành ăn bánh”, thì họ cho phép lội xuống ruộng sình, bước lỏm bỏm theo họ mà hớt cá thia-thia hay là bắt ốc! Trốn trường cũng vì muốn biết cỡi bò, bỏ lớp, hoang phế việc học hành, cũng vì ba con cá xanh-xanh đỏ-đỏ! Thầy dạy chúng tôi hớt cá là anh Tỷ-Bò. Anh chăn bò, “giữ bò” từ lên sáu. Cứ mỗi sáng, cho ăn ba miếng cơm nguội no nê, chú đày tớ già bồng Tỷ đặt trên lưng bò, đèo thêm chai nước mưa, và mo cơm vắt…. Ra đồng, trọn ngày hết ngồi đến nằm, Tỷ ở trên lưng thú, nắng mưa phú có cao xanh thương xót, một cái nón rách, một chiếc áo tơi, – con nhà nghèo có ông Trời nuôi, – Tỷ mạnh lành, da đỏ sậm có cần gì hứng gió Long-Hải, tắm nắng Vũng-Tàu? Chiều lùa bò về, chú tớ già ẵm Tỷ xuống cho Tỷ xã hơi, cơm nước, ngủ nghê, ngày ngày y một kiểu như thế cho đến tuổi Tỷ lên xuống lưng bò mình ên được. Mà cái tuổi ấy không xa, mới ngộ chưa, vì cỡi bò được ít lâu, Tỷ đã dạy được con bò cầm bầy tên là “Cành-Tết”, biết nằm xuống, mỗi khi Tỷ cần dùng không muốn ở mãi trên lưng nó: bò nằm rồi, Tỷ bắn lùi như tôm, đít đi trước, chân đụng đất bình yên vô sự, nào cần ai bồng ẵm? Khi lên, Tỷ dạy “Cành-Tết” nằm nữa, Tỷ trèo, – có khó hơn khi xuống một tý, – trèo như kiểu thằn-lằn ôm cột đình, nhưng rồi cũng trèo lên lưng bò được, chớ không sao! Tỷ giấu nhẹm chú tớ già việc nầy, để hưởng tận cảnh: “cực thì có cực, nhưng khổ thì không khổ”. Ai ở đợ ra sao không biết chớ Tỷ không bao giờ bị chủ rầy la, một bầu trời nước bao la, mặc sức nghêu ngao hò hát! Sạm da vì nắng, săn thịt vì mưa, không hề sổ mũi gió máy bậy bạ, không bao giờ biết nhức đầu là gì, lên mười tuổi, Tỷ vỗ ngực xưng “Chúa tể Đồng Trường Đua”, “ngô chánh thị Tỷ-Bò thị giả!!!”

Không chuyện gì xảy ra ngoài đồng ruộng mà Tỷ-Bò không thạo: gò nào có rùa vàng, rùa nấp ở; hễ thấy dấu cỏ dấu đất ra làm sao là Tỷ biết có con vật ẩn núp dưới bụi đế hay gốc lức, v.v… Vì vậy mà Tỷ-Bò mỗi ngày mỗi lục lạo, lục còn hơn học trò lớp nhứt khuấy rầy quyển tự-vị lúc dịch “version” Tây! Con rắn làm hang như thế nào, và con rắn ấy là loại rắn gì, Tỷ-Bò biết đủ. Tỷ-Bò quả quyết thuốc “không xa”, và thường thường có giống cỏ nào mọc gần miệng hang, thì cỏ ấy là món thuốc thần trừ nọc con độc-xà kia vậy. Tỷ-Bò cam đoan đêm nào trăng sáng là rắn ra trững mỡ, “giỡn trăng”, chầy ngày lăn lộn trững đùa trên đám cỏ, sao sao cũng chảy dãi, nhểu nước miếng thấm cọng cây lá cỏ, tẩm già chất độc, chất nầy nhờ gội sương chan nắng nhiều ngày mà dịu lần, biến nên môn “thuốc ngừa” (kiểu nầy y như kiểu thuốc ngừa do viện Pasteur bào chế!). Tỷ-Bò dốt mà sao nghiệm được việc nầy, lạ thật! Mai sau người nào nếu bị rắn cắn, cứ nhớ tìm hang nó và bứt một mớ cỏ mọc nơi miệng hang, lớp đem về nấu nước uống, lớp nhai cấp kỳ nuốt nước và lấy xác đắp lên chỗ bị cắn, là có cơ thoát khỏi nạn nghèo! (Tỷ-Bò chúc ngôn).

Nghe làm vậy thì hay làm vậy, chớ tôi chưa dám truyền-bá, đem phương nầy bày vẽ cho ai thí nghiệm bao giờ. Nay viết ra đây cũng không bảo-kê hiệu quả. Tóm lại, chồn đèn, chuột đồng, kỳ-đà, rắn mối, rùa vàng, cá bộng, các con sinh vật ở ruộng, nhứt cử nhứt động là Tỷ-Bò hay biết từ đường đi nước bước. Sau nầy, mặc dầu tôi đỗ bằng Trung-học, “lên mặt” trở về làng, nhưng đối với môn vạn-vật-học và môn địa-dư tỉnh nhà, tôi vẫn như thuở còn bé thơ, thua anh Tỷ-Bò xa lắc! Miền Nam, từ cửa “Vàm Tấn” (Đại-Ngãi) cho đến sông Ông Đốc (Cà-Mau), không một khúc quanh nào mà Tỷ-Bò không biết tên, không một xẻo-co nào mà Tỷ-Bò chưa từng đặt chơn đến đó. Giờ nào nước lớn, nước ròng, nước đứng, Tỷ-Bò thuộc nằm lòng. (Nhờ vậy mà muốn đi đây đi đó, Tỷ-Bò không cần chèo chống. Một lá buồm rách, một cơn gió thuận, một chuyến nước xuôi, Tỷ-Bò thả ghe vô ruộng. Công việc xong xả, Tỷ-Bò chờ con nước, thả ghe về nhà, không tốn công chèo, còn hay hơn đời nay, sắm máy thế chèo mà có khi máy trục trặc, đã tốn tiền thêm mất công linh chờ đợi). (Không nói đến cái nạn mọi việc đều máy móc thay thế, sau nầy tầm vóc, bắp thịt đàn bà Việt sẽ kém thua bây giờ vì còn thể-thao chèo bơi gì nữa đâu?) Nói quá xa đề, nhắc lại đối với Tỷ-Bò, tuy vô học, nhưng con thú nào kêu la làm sao…, chỗ nào đào xuống là bắt được rắn hổ, chỗ nào đốt cỏ già hơi là có rùa mập bò ra, v.v…, tắt lại, địa-lý, địa-dư vùng đồng Ba-Thắc (Sốc-trăng), Tỷ-Bò xem rẻ như thò tay vào túi lấy đồ.

Hôm nào chúng tôi được theo sau lưng Tỷ-Bò ra đồng, thì hả hê bữa ấy: không cháo rùa cũng rắn xào, lươn um, hoặc cá lóc mập ú bó đất sét nướng trui vào lửa rơm, ăn nội cái “filet” chấm muối hột, “nóng hổi, vừa thổi vừa ăn”, đến nay còn thèm. Chúng tôi hùn tiền sắm gần đủ nồi ơ, chảo, đũa, gởi kỹ miễu “Ông Tà”, đũa rất ít dùng; vì chúng tôi kinh nghiệm ăn “bốc tay” sướng và ngon nhất! Chúng tôi không mê Tỷ-Bò không được! Tỷ-Bò rất khác tôi. Tôi thì, học toi cơm, học thuộc tên tổng tên làng làu như cháo lỏng, đọc như kéc mẹ, tên thảo mộc, tên chất khoáng hay ngũ kim, tôi kể giòn hơn lặt rau rang bắp, thế mà nếu ai hỏi vặn: làng ấy ở đâu, chất ấy biến thể ra gì, tôi sẽ ú ớ như đứa câm ăn ớt: học mà không hành, tôi kém Tỷ-Bò hằng mấy dặm! Biết mà thiếu kinh nghiệm, ra trường đời, tôi chỉ là thằng hủ nho Tây đại chi vô dụng!!!

Anh Tỷ-Bò dạy tôi phương pháp hớt cá lia thia.

Anh dặn: “Khi để chơn xuống ruộng sâu, thì phải nhớ không còn là con cưng của cha mẹ tại nhà nữa. Muốn nhỏng nhẻo thì ở nhà. Đến đây, phải biết hòa mình cùng Trời Đất: tập bước cho khéo chân, cá không giựt mình, mới có mà bắt. Lựa gốc rạ, dốc lức mục, giẵm cẳng lên đó thì khỏi sợ sa lầy khỏi uống nước bùn. Dẫu đỉa trâu lớn bằng ngón cái nó đeo bắp vế non, và dẫu đỉa hẹ đỉa mén mỏng như lá lúa bò lúc nhúc, lòng thòng trên bắp chuối, thì trối kệ nó! Dẫu vắt rừng cắn, máu ra ướt đỏ chân, háng, thì cắn răng để vậy! Tập chịu, thét rồi quen! Đó là thường sự! Muốn làm dân ruộng thì phải tập cho quen lần: tập cắn răng nín khóc, đau thế mấy cũng không được la! Rên la không ích gì, và chỉ làm bối rối người lớn, thêm làm cho cá tôm hoảng chui trốn mất, mà lỡ cơ hội tốt. Tập lâu ngày thì hết sợ; rồi thét đi sẽ dạn lần, sẽ thấy vui thú. Cần nhất là miễn sao đừng để đỉa con, vắt mén chui vào hậu môn, vào lỗ chỗ nhược, thì thầy chợ cũng khoanh tay mà Tỷ-Bò cũng vô phương tiếp cứu! Học bao nhiêu đó trước đã, rồi Tỷ sẽ dạy thêm”. Tôi nhớ lại hồi nhỏ, nhỏng nhẻo với mẹ có tiếng, mẹ vừa lấy cán chổi lông gà phủi sơ sơ ngoài quần, chưa chi đã la còn hơn bị ong bầu đút đít! Bây giờ mãi mê ba con cá thia-thia xanh-xanh đỏ-đỏ, anh Tỷ-Bò “phán” ra câu nào là dạ răng rắc, xem còn hơn câu kinh nhật tụng, tuân theo răm rắp, không dám cãi nửa lời! (Nay mẹ đã mất, cha cũng đã mất, con nhớ lại ăn năn không nghe cha mẹ bằng nghe Tỷ-Bò).

Tỷ-Bò dạy tôi phải cho có gan, thì tôi làm gan! Tỷ-Bò dạy tôi bậm môi thì tôi cắn môi đến giập máu! Anh dạy tôi túm, vo ống quần cho sát bẹn sát háng, tôi làm coi cũng gọn bâng; bây giờ tôi viết bài nầy, nhớ lại việc cách trên năm mươi năm, tôi mới hiểu và thương mẹ tôi, mỗi lần lấy áo quần ra giặt, đăm-đăm muốn biết sao “đứa con ăn cá, mẹ lừa xương” y-phục lại bèo-nhèo đến thế! (Mẹ! Mẹ ôi! giá-thử con cũng nghe huấn-từ của cha mẹ bằng như con đã nghe lời anh Tỷ-Bò!)

Tâm trí của tôi lúc đi hớt cá, không lo đỉa chun hậu môn, – thú thật tuổi ấy tôi cũng chưa biết đó là một tai nạn lớn và sẽ làm khổ cho cha mẹ đến bực nào, – tâm trí tôi mảng lo và chăm chú ngó theo bờ mẫu, ngó dài mặt nước bọc theo lức, đế, ô-rô, rau dừa. Chỗ nào có bọt nổi trắng-trắng hay vàng-vàng (trắng khi nào ruộng toàn nước mưa, vàng khi nào nước có lộn chất phèn chất sắt do dưới đất hoà lên, hay có lá mục…): bọt ấy là bọt cá thia-thia, rõ đích-thị hắn đây rồi! Con mắt thông thạo của Tỷ-Bò, dòm thoáng qua là biết ngay, không do dự môt giây một khắc! Đối với tôi thì cóc cần, bọt gì cũng mặc! Khi ấy hãy đưa rổ vào cho lẹ, vừa đẩy rổ tới trước vừa thọc sâu xuống và cũng vừa hứng lần lên, ba việc: đưa đẩy, thọc sâu, hứng lên, phải làm nhanh lẹ vén khéo, cùng khi ấy hai chơn lại phải giậm-giậm thật đều, thật kỹ giáp vòng chỗ mình đang đứng, cốt làm sao cho con cá, dẫu muốn thoát thân ra bụi bậm thì cũng vì “địa-võng” của mình bố trí quá khít khao, và nhờ sự “tấn công ba mặt” của mình quá chặt chẽ, đành vô phương thối bộ và đành rút lui về bọt, mặc tình bắt tha! Mỗi lần nâng rổ lên, nếu khéo tay và thông thạo thì gặp bọt chín mười lần, làm sao cũng phải hớt được vài ba con cá.

Cá giãy lách chách trong lòng rổ mà lòng mình cũng rung lên thình thịch, còn sung sướng hơn đánh bài tứ-sắc “tới quan”! Nhưng cũng khoan vội mừng sớm và hãy đợi cho cá lọt vào chai đem theo, xem đi xem lại kỹ càng rồi sẽ mừng không vội. Nếu hắn là con cá trống thì mặc sức mừng vui! Bất ngờ hớt trúng con cá thia-thia mái, thì nên phóng sanh phứt cho rảnh nợ đời, hoặc giả bắt được thứ cá sọc dưa, cá bã-trầu thì mừng hụt một phen và cũng nên mở nút chai trút ngược cá xuống ruộng mà làm doan làm phước cho nó nhờ! Để thì giờ xúc con cá khác còn hay hơn!

Cá bã-trầu, mình dẹp, vảy xanh lè, coi tốt mã ghê, thoáng qua tưởng mình thộp được con cá xiêm, mừng quýnh, không dè đó là thứ cá bã-trầu, đồ vô dụng, được nhiều kho mẻ tô thì đã tanh thêm xương nhiều thịt ít, ăn không ngon, bằng để nuôi chơi trong chai trong keo, thì chỉ phá đám, tốn công nuôi, cá bã-trầu trững giỡn cũng không biết đừng nói chi đá độ: bã-trầu chỉ giỏi tài nuốt cung quăng, vì kính trọng Ba tôi lắm, nên chuyền tay đem về Sốc-trăng, Ba tôi quí hơn vàng: con cá nầy nước lội xem đủ oai, thêm miệng quai xách, mắt thụt (không sợ cá khắc cắn nhằm), vảy đều đều óng ánh như lửa sáng, kỳ trên thật nhọn như cây bút lông chấm son dựng đứng, kỳ dưới đỏ chói khi xếp như lá cờ lịnh, khi xoè tươi như cờ hiệu nhà Vương!

Thằn-lằn quen mửng cũ, tôi giết đã nhiều, thế mà hắn còn đây, hay thật! (Chuyến nầy chết m. mày rồi!) Thằn-lằn quen mửng cũ, thấy nắp keo đậy không kín thì ăn quen, mon men toan độn nhập vào trong, định bề bắt cá tươi “xực” (thực) như kỳ trước! Tôi ngồi chỗ bộ ván, thấy con thằn-lằn ngán giùm cho cá, nó vóc to và mập, trắng đỏ như “thằng Lê-dương” năm ấy: có lẽ sức mạnh nó không vừa: nếu khoẻ như “lính đầu đỏ” và tinh anh có thừa, thì chu cha, ghê quá, không biết con xiêm bự của mình làm lại nó không? Khi ấy, tôi ngưng làm bài học, và định trong trí sẽ can thiệp cứu cá cho kịp thời. Thằn-lằn, vốn tánh dè dặt sẵn, (ba mươi đời quân gian thường kỹ càng, nên càng thêm lợi hại), thằn-lằn làm như “Lê-Huê khán trận”, ngó trước xem sau, (hát ba câu Nam rồi!) thì bò lần đút đầu vào miệng keo, không khác hùm dữ vào chuồng trâu…

Đàng nầy tôi ngồi mà nôn quýnh, không dám nhúc nhích cục kịch, gần như nín thở, hờm sẵn chờ dịp sẽ tiếp cứu và ám trợ con cá câng.

Thằn-lằn bò nhẹ nhẹ như tên du-kích lành nghề, mắt lườm lườm ngó riết con cá đang ở dưới đáy keo, thong thả xê xích từ phân từ ly, rình xem nhứt cử nhứt động của con vật sắp làm mồi ngon cho mình. Tôi nín thở, phập phồng lo sợ cho cá. Bỗng thằn-lằn quay đầu trở lên, lú chót mũi khỏi miệng keo, bốn chân hít cứng vào cổ keo thủ thế như thầy nghề võ, cặp mắt ngoáy trở xuống liếc theo từng mỗi hành động con thủy vật. Nắm được thế thủ vững chắc rồi, thằn-lằn bèn ra miếng độc. Nó thò đuôi rà mặt nước, lay động nhẹ nhẹ giả như chót đuôi là con quăng đang trở mình biến hình con muỗi, hoặc như con ruồi sa cơ vừa té xuống nước, đang giãy tử, chi vậy? – Xin thưa: ấy là kế dụ địch của thằn-lằn, để nhử thia-thia hờ cơ sẽ ra tay. Nếu khi ấy thia-thia không khéo đề phòng, trồi lên đớp nước, hoặc ơ hờ hoặc vô tình tưởng chừng chót đuôi kia là quăng, là muỗi, trân mình định táp, khi cá vừa tằm đòn thì thằn-lằn, lẹ như chớp, sẽ phóng mình xuống mặt nước và dùng đầu làm củ chuỳ đập mạnh vào đầu cá. Người có biệt tài, khéo ở chỗ đúc mà khi cáp cá, người ta không biết cá mình là cá lai, hoặc thấy “lai phảng phất” chút ít, kể như cá hồ, nên chịu độ, đến khi thả vô keo đá mới thấy lai rõ rệt, mà phép “thả cá vô keo” rồi thì kể chịu độ, phải để đá đến ăn thua, chớ không bắt ra được. Phép đúc cá, phải làm sao cho người ta biết cá mình không phải cá lai xiêm, thì mới dễ kiếm độ; chớ ở trường, khi cáp cá ngoài thố nhỏ, khi thấy cá lai rõ rệt thì ít ai khứng đá với mình, cũng có khi họ thấy lai mà dám đá là khi nào họ từng thấy trong bầy cá lai của người đó đã đá trước một hai con mà không dữ, hình thể cá đã xấu hoặc hư rồi, hoặc “cá lai non” nên họ không sợ. Cũng vì lầm tưởng như vậy, nên đã có người “tương kế tựu kế”, đúc và nuôi đến hai bầy: khác nhau ở chỗ mẹ cha khác giống, nhưng giống nhau ở chỗ cùng màu, cùng sắc, để dễ gạt lớp người thực thà, tuần nầy họ đem cá dở ra đá, rồi tuần sau họ mang cá hay đến gỡ độ, đá lớn hơn, những ai quá tham không kịp xét nét, sẽ thua họ mà không ngờ đã lầm kế độc “ly miêu hoán chúa”!

Phàm cá cũng như gà, “gan ruột” giống mẹ. Muốn đổ, phải lựa chọn cá mái cho thật dữ, nghĩa là mái lựa mái xiêm rặc hoặc lai một hai đời tuỳ ý, nhưng “cá trống” phần nhiều lựa “trống Rạch” (Rạch-Giá), “trống cỏ”, “trống hồ” đã từng ăn độ “anh hùng”, và lựa từ nết đá, nét chịu đòn, đến hình thể, v.v… Các tay chơi chưa lão luyện, ai ai lúc đổ cá, cũng ham cá sau nầy sẽ giỏi chịu đòn, cắn dữ, biết đánh “đòn hồi-mã-thương”, biết “chơi cú-đờ-tết”, tức biết quày mình dùng đầu đánh trái lại đầu con cá kia chưa đề phòng, biết đòn “câu nước hàm trên”, “câu nước hàm dưới”, tức cắn ngay hàm (trên hay dưới) của con cá nọ, ngậm chắc và trì xác con nọ xuống tận đáy, vừa lấy thế đó mà nghỉ mệt, xả hơi, vừa thi tài “giỏi nín hơi”, con nào không quen, không đủ sức chịu đựng, nín hơi lâu không nổi, sẽ giựt hàm chịu thua và chạy luôn có cờ! Nhưng những nhà lão luyện, kinh nghiệm có thừa, lại thích đúc cá thật bén, cắn dữ bội phần, để con cá kia bị cắn, bị đòn, rát quá thì chạy ngay; chớ những miếng “hồi-mã-thương”, “đâu hàm”, “bỏ chạy dụ địch” đều có chút phần nguy hiểm vì trong khi “chạy dụ địch” nếu có một bóng lạ, một tiếng động thình lình, cá chạy luôn cũng chưa biết chừng, nguy hiểm là vì vậy, nên họ không thích lắm.

Khỏi nói, về cá mái, cá để giống luôn luôn là cá lựa “gắt củ kiệu”, không chỗ chê, và trứng phải thật già. Trứng chưa già, ép ra thì cá non hao nhiều, mớ nào sống cũng không bền, không khác người ta đẻ thiếu tháng. Trong lúc mái còn non trứng, phải để cặp bên cá trống, mỗi ngày, cho ăn đầy đủ và mỗi bữa cho đá bóng cho cá sung sức, trứng mau già. Khi nào thấy con mái lội, đầu chìm xuống, khúc đuôi chổng vổng lên, bụng no tròn, ở hai bên hông “sọc dưa” vàng đen rõ rệt và một trứng lòi ra dưới bụng, ấy là trứng đã già, cá đã đúng lứa ép, không nên để lâu nữa. Trứng già mà không cho trống ép thì con mái cũng chết. Đây chỉ là một mánh khóe nhỏ, còn ngón gian trong trường cá không sao tả xiết, người thức thời và biết khôn, duy đừng mó tay vào nghề chơi cá và đá cá mới khỏi bị thua trí thua tiền.

THỂ LỆ ĐÁ CÁ

Theo phép chơi cá, tuy không có trường dạy luật lệ, nhưng theo thói quen thành tục, lấy đó làm chuẩn thằng, thì chịu đá hay không là khi nào cá của mình còn ngoài thố cáp, chưa thả vào “keo trường”. Cá còn ngoài thố, thì mình là chủ cá, có trọn quyền chạy, không đá, hay là ưng thuận, cho hai con đá nhau. Một khi cá thả vô “keo trường” thì như ván đóng đinh, phải để cho hai con đá đến ăn thua, chớ không bên nào được bắt cá ra, dẫu bên đối phương cá là cá lai “rặt” hay “lai mấy đời” cũng phải cắn răng mà chịu. Vì vậy khi cáp cá, phải cẩn thận từ ly từ phân, phải luyện cặp mắt biết “cá lai”, “cá Rạch” từ trong thố, chớ đừng đợi thả cá vô keo, kêu Trời vô ích!

Điều lệ khác cần biết là khi thả cá vô keo, khởi sự ăn thua là khi nào hai con đều cắn nhau “miếng vay miếng trả”, mỗi con cắn một miếng là bắt đầu “thành độ”. Nếu thả vô keo, hai con phùng xòe, con A cắn con B, B chưa cắn miếng nào, thoạt A bỏ chạy, thì độ cá kể “huề”, vì B chưa cắn, chưa thành độ.

Đây là thể lệ chánh, ở đâu cũng vậy, còn những chi tiết nhỏ nhặt khác thì sẵn chủ trường vừa là “cố vấn” vừa là quan Toà, sẽ giải quyết tuỳ sự thông cảm của đôi bên. Một điều nên nói nữa là chủ trường, ở tại trường cá, lịnh và quyền, lớn hơn ông Cò tại Bót Cảnh-sát; và ở trường cá không có luật “chống án”!

MỘT ĐỘ CÁ ĐIỂN HÌNH

Lúc nãy, tôi có nói về những mánh khóe gian lận của bọn đá cá chạy gạo, chuyên gạt lớp, phỉnh phờ, đến em cháu cũng không buông tha. Nói thì nói vậy, chớ thỉnh thoảng ông Tổ nghề đá cá cũng sửa lưng đồ đệ một cách bất ngờ cho chúng nó bớt khinh lờn oai Tổ! Lối năm 1938, tôi còn tùng sự tại tỉnh nhà Sốc-trăng để dễ bề thần tỉnh mộ khan. Ở xứ đá cá nên tật cũ khó chừa, chúa nhựt nào cũng có mặt tôi tại trường, mà trường cá vốn không xa lạ, vì chủ là anh Nguyễn Trinh-T., mặc dầu nay gương vỡ, chớ chức “anh vợ trước” không mất! Một buổi gần trưa chúa nhựt, tôi xách nả tre có đựng mươi cái thố sành, mỗi thố là một con cá chiến. Từ sáng sớm họ đã đá xong vài ba độ, trường đang nóng tiết, kẻ ăn cười người thua, luồng điện bắt đầu muốn xẹt lửa. Chú Bảy Minh đem cá từ Bãi-Xàu qua cáp độ. Khiến cá tôi gặp cá chú. Lúc còn trong thố, rõ ràng cá tôi lấn cá chú, một mười một tám. Đôi bên bằng lòng ưng đá, tiền độ là năm chục bạc, phần tôi “bao” phân nửa, hai mươi lăm đồng, còn lại chia kẻ năm người ba cho vui. Bên chú Bảy, chú bao sổ, chú muốn “ăn một mình trọn gói”, không cho bọn thua từ sớm “ké vào chút ít” gọi là gỡ gạc vớt vát ít nhiều.

Bởi họ thiện nghệ nên họ khôn hơn mình! Lúc nãy, cá còn trong thố, họ dùng lông gà nhận chìm con cá họ xuống sát đáy, lại thêm lấy lông gà quét túm vi kỳ con cá, nên mình thấy nhỏ xíu! Bây giờ được thả vào keo rộng, cá nở nang bành trướng đúng sức nên to gấp hai ban nãy! Thôi rồi! cái thua nắm chắc về phần mình rồi! Tôi ngồi đó mà chỉ trông mau dứt độ để về nhà sớm sớm, tránh những cặp mắt ngạo nghễ của bọn hàng sáo khó chịu. Chú Bảy, không nói gì, chỉ rung rung mấy sợi râu mép “kiểu Char-lot”, thầm hân hoan nhưng còn ngại, nếu cười ra mặt e tôi đổ quạu không chung tiền thì uổng lắm! Nhóm bàng quan nãy giờ thấy cá chú Bảy “kể ăn chắc” nên phóng bắt om xòm. Ban đầu còn kiêng dè, họ phóng mười đồng ăn bảy. Về sau bất kể, họ quăng ăn năm, ăn tư, nghe mà thêm tức giận. Riêng tôi, tôi ói gan, nhưng đã bước vào nghề, phải học chữ “nhẫn”, nên cắn răng mà chịu. Duy, nói chí đáng, mấy người đá theo phe tôi, một là nóng ruột sắp mất tiền oan uổng, hai là thấy tôi mắc mớp nên bên vực, bọn đồng sổ chưởi thề liền miệng, nào “đá không ngay thật”, nào “ăn gian sẽ thua mạt có ngày”!

Trong keo, hai con cá đã “trao đổi găng tay”, cắn nhau mỗi con một miếng cắn: thế là bắt đầu ăn thua thực sự. Cá của tôi vẫn quạt đuôi, phùng xoè, lo lội, lo tìm chỗ nhược mà hạ thủ. Cũng trong lúc ấy, ngờ đâu cá chú Bảy lại không lo nghinh chiến; để liến thoắng, đảo bên nầy rồi đảo bên kia, lội tung tăng theo cá tôi, hết lội sau rồi bọc ra trước mặt, giương kỳ, xòe đuôi, khoe mã, giáp. Bỗng lẹ như chớp nhoáng: con cá của tôi, thừa lúc cá chú Bảy uốn mình trước mặt khoe bộ vảy óng ánh như sao, nó bỗng phóng hết mình tới trước, cắn một miếng thật mạnh vào bụng bở, mạnh cho đến đỗi bọt nước văng tung tóe và nghe rõ ràng một tiếng “bóc” rung rinh mặt nước hồi lâu. Rồi một sự bất ngờ diễn ra mau như điện chớp. Cá chú Bảy bị một vố đau quá, giựt mình chạy khan, xếp đuôi cuốn giáp, hát bài “tẩu mã” luôn, không còn gan dạ nào trở đầu nghinh chiến! Mà có gì lạ đâu: chẳng qua từ khi thả chung vào keo, cá chú Bảy thấy cá tôi sặt rằn, trên mình có vằn có vện, lầm tưởng đó là “cá mái” nên sẵn lòng trổ ngón ba mươi lăm! Bất thần nay bị cắn mạnh “như trời đánh, búa bổ” bèn kinh tâm tán đởm, ù chạy luôn, quên chuyện đấu tranh!

Từ bại trước mắt, chuyển ra thắng một cách bất ngờ, tôi thò vợt múc cá ra, chìa tay lãnh hai mươi lăm đồng bạc ngon lành, trong khi chú Bảy, bây giờ mới nhìn bà con, lằm bằm: “Đồng tiền của ông cháu lớn quá! Tự hậu, tôi không dám đương đầu với ông nữa! Ai coi! cá tôi lớn mười, đá với cá ông không bằng phân nửa của nó; tiền kể như bỏ túi, tội gì cá lớn trổ tật, trững mái làm chi hại tôi thua vô cớ vô căn! Hoặc tôi hết thời nên Tổ trác? Hoặc ông cháu có thần tài giữ của chi đây? Thật báo tôi quá, và tự hậu tôi không đá với ông nữa đâu!”

Thật vậy! Chú Bảy từ ấy không hề cáp đá với tôi, mà tôi cũng giải nghệ từ đây vì biết rõ trong trường đấu kê đá cá, ngu ngơ như tôi làm vầy mà không sớm rút lui thì chỉ đưa đầu gối cho chúng đột !

CÓ MẤY THỨ CÁ ĐỂ NUÔI CHƠI?

Nay xin kể theo chỗ tôi biết, một vài thứ cá thường thấy:

1) Cá thia-thia cỏ, ao, hồ: tuỳ tên đồng nội, tên địa phương mà gọi, như tại Sốc-trăng, có cá đồng Lọ-Nghẹ, đồng Hàng Tràm, giồng Lình-kía (Long-tử cang), v.v…

2) Cá nước, cá Rạch (ở Rạch Giá, rừng U Minh). – Như đã nói, cá loại nầy hay lắm, răng bén, cắn dữ, giỏi chịu đòn, không chạy bậy, trừ phi “hết mùa cá xuống nước”. Xiêm lai lơ mơ cũng cự không lại nó. Người đi hớt cam go, lội rừng mấy ngày ròng rã, cá trốn trong bọng dừa nước, chung với rắn, đỉa, trong bưng biền có tiếng là đầy cọp, sấu, thú dữ… Ngày xưa cá đồng hạng tốt, bán một hai cắc bạc mỗi con, thì cá Rạch, gặp mùa hút và cho xổ thử thấy tài trước mắt thì ba đồng bạc mỗi con cá tốt, cũng có người dám mua. Cá nước duy bất tiện một điều là dễ nhìn ra, và chỉ cáp độ với cá nước khác chỗ hớt, còn cá cỏ, cá đồng, không ai dám đá với loại cá nước, cá Rạch nầy.

3) Cá xiêm rặt, gọi “cá xiêm thiệt” chia ra cá có kỳ và đuôi đỏ lòm, “cá xiêm đỏ”: bền nhưng ít bén; “cá xiêm xanh” thì kỳ và đuôi xanh lè xanh lét, cắn dữ, mạnh, lẹ, nhưng ít bền; “cá xiêm đen” vảy đen huyền, như cục xiên xáo, vừa đẹp, vừa hay, nhưng ít thấy bán; “cá sáp” mình trắng, để chưng chơi, không ai nuôi đá, đủ biết tài nghệ tầm thường nên không ai chuộng.

4) Cá xiêm lai một đời, còn dữ như thứ thiệt. Thấy dễ biết, vì càng lai thì thân mình con cá càng dài đòn thêm.

5) Cá xiêm lai biệt dạng, riêng gọi “cá đúc”; người sành nghề dòm qua dễ biết vì cá ta, đuôi, kỳ màu không sáng như cá lai.

Năm giống cá vừa kể là cá thia-thia đá độ. Đặc biệt nhứt là cá xiêm của các ông hoàng chơi riêng trong hoàng cung. Người dân thường làm gì có được? Cái con tôi nói trong chuyện “thia-thia đại chiến thằn-lằn” vì cỡ lớn quá, không gặp độ nên cũng không biết tài hắn. Lại nữa, lão thủy thủ tặng cho Ba tôi, nói làm vậy, mà đủ tin chăng? Nước Xiêm, nước Cam-Bốt là hai nước tu theo đạo Phật, cấm sát sanh. Thế mà người Xiêm và người Cơ-me thích chơi cá hơn ai hết. Thậm chí, thầy sãi thấy đá cá cũng dừng chơn đứng xem! Có người phàn nàn: “Ông đã tu-hành, sao lại ưa xem sát-phạt? E trái với lòng từ-bi của phật-tử chăng?”

Trả lời: “Việc tu-hành là khác. Đây là hai con cá nó đá lộn. Tự nó cắn nhau thì tôi coi! Tôi có xúi giục bao giờ mà tội với lỗi ???”.

Ngoài các giống cá “võ-sĩ”, biết trống mái thư hùng, biết cắn xé giết hại nhau, tranh đấu giữa đồng loại làm trò chơi cho thế gian vui mắt, lại có thứ cá “văn-sĩ”, y mão lượt bượt, xúng xính trong những bộ áo “may trừ hao” nên rộng xùng xình thấy dễ tức cười, tôi muốn nói những cá nuôi trong bể cạn, trong bồn thuỷ-tinh để làm kiểng chưng chơi. Ấy là:

a) Cá phướn (poisson de paradis) lội dựng đứng đầu trở lên trên, đuôi ở dưới, nên đặt cá bút chì là vì vậy.

c) Cá giống chiếc là khô (Monochire)…

e) Cá Taxotes Jaculatores, tức cá sọc dưa, mình giống cá chim, có sọc đen sọc trắng, trông rất đẹp. Người Tàu có tánh hiếu kỳ tuỳ theo màu sắc đặt tên khá ngộ: “Hắc thần-tiên”(hắc xành-xính), Mỹ-châu Bạch thần-tiên (Pạc xành-xính),v.v…

g) Cá Barbus de Suatra, có hai dải dưới dài giáp đuôi.

i) Cá Rasbora, sọc dưa sặt rằn theo chiều dài như pyjama màu xanh vàng.

k) Cá Tétra Déon toàn đen.

m) Cá Girardinus Guppy, mình xám, mắt và cạnh đuôi điểm đỏ.

o) Cá mình trong ngần dòm thấu xương

2) Giống cá vàng y như cá Ông Thọ, nhưng cá nầy có kỳ trên. Thường lội dưới nước tha thướt như công-tử hát bội du xuân! Kim-ngư mắt lồi như mắt cá thòi-lòi là quí nhứt, danh gọi “Đôn-nhãn”.

3) Một thứ Kim-ngư khác, mắt lồi thêm lật ngửa dòm trời, vì đó tên đặt “long-nhãn ngưỡng thiên”.

4) Cũng Kim-ngư, nhưng mắt như có bọc nước, lại gọi cá “thuỷ-bao-nhãn”.

5) Kim-ngư tuyền đen là “hắc mẫu-đơn”.

6) Cá tuyền trắng, lớn lên vảy chớp như bạc; còn kỳ đuôi cũng trắng phếu, thêm dài lê thê, trông đẹp như “bạch-tỵ công-tử” trong tuồng Tàu hay anh chàng văn-sĩ bạch y bạch mạo.

7) Kim-ngư nửa vàng nửa trắng là cá dính-dướng.

8) Kim-ngư nuôi lâu năm, đầu có mọc chóp mao, lúc lội vừa đớp nước vừa phun ra bọt tròn tròn, người Trung-Hoa đặt tên là “sư-tử hý cầu” để câu khách sộp, bán không dưới đôi ba trăm bạc. Đủ cặp giá còn mắc hơn nữa! Nhưng mua về, cá già mau mệt, và khó nuôi. Không vậy người bán cá dưỡng làm chi thứ “sử-tử hý cầu” mỗi lần ăn lăng-quăng còn hơn xe Huê-kỳ hoặc như voi uống nước!

Trừ những thia-thia nuôi để đá, phải cho ăn lăng-quăng tẩy sạch chất dơ và đếm từ con một, – có độ lượng thì cá không hư sớm, ngoài ra nuôi Kim-ngư và những cá để chưng chơi thì có thể cho ăn thêm với lăng-quăng, chút ít rau cải, như rau muống tươi để nguyên lá, xà lách, ruột bánh mì, bột cho cá ăn, và lăng-quăng hóa-học, đỏ đỏ, bé ly-ty Hoạ sĩ Hoàng Xuân Lợi không biết hình dạng của cá thia thia nên đã vẽ chúng với cái đuôi dài thậm thượt như giống cá Xiêm đuôi dài nuôi làm cảnh phổ biến vào thời đó (mà ngày nay gọi là loại “đuôi voan” tức veiltail). Đuôi cá lia thia đồng ngắn và nhỏ như đuôi cá đá Xiêm.

Theo tài liệu của người Thái Lan thì các trò đá cá, đá gà là các trò chơi dân dã ở nông thôn. Cá đá được nông dân Thái thuần dưỡng và tuyển chọn qua nhiều thế hệ vì vậy mà những con đá hay nhất thuộc về những nhà lai tạo. Không thấy đề cập đến việc chơi cá đá trong tầng lớp quí tộc ở Thái. Có lẽ người thủy thủ nói quá lên cho con cá thêm phần giá trị.

Ban đầu, thể loại đá cá lia thia được người ta ưa chuộng bởi vì cá lia thia đá không bền, các trận đấu thường kết thúc rất chóng vánh vì vậy mà làm được nhiều “độ”. Sau người ta tìm cách lai cá lia thia với cá xiêm sao cho bề ngoài càng giống cá lia thia càng tốt (“lai biệt dạng”) nhưng lại đá bền như cá xiêm. Cá này mà đem đá với cá cá lia thia thực sự là nắm chắc phần thắng. Đây là trò lừa đảo tinh vi vì phải lai tạo, nuôi dưỡng và tuyển chọn cá một cách công phu. Một khi ai cũng biết trò này thì việc lai tạo có thể đi đến hai kết cục. Thứ nhất, ở Việt Nam ngày nay không ai đá độ thể loại này nữa (có lẽ vì việc “lai biệt dạng” quá công phu), họ chuyển sang đá cá xiêm để khỏi bị ai lừa. Thứ hai, mọi người chấp nhận đá cá lai một cách công khai như ở miền Đông Bắc Thái Lan ngày nay.

Nghe nói có người còn luyện cho cá quen với nước muối rồi khi đá thì dụ cho người ta đá trong lọ của mình hay đổ nước từ lọ cá của mình vào lọ đá chung. Cá đối phương không quen với nước muối sẽ bị “xót mình”, mau bỏ chạy. Cách nữa là để đầu rắn độc thúi có giòi, rồi bắt giòi cho cá lia thia của mình ăn ít một cho quen lần. Cá ăn lâu ngày thì răng có ngấm chất độc nhưng nó không sao vì đã quen rồi. Đến khi đem đá mà cắn trúng cá của đối thủ một hồi là con kia giãy chết liền. Cách sau này tuy độc địa nhưng e rằng dễ bị phát hiện.

Nannostomes là chi cá bút chì Nannostomus.

Theo Dthong, Tel Matherina Ladigesi có lẽ là cách viết sai của loài Telmatherina ladigesi (tên chính thức hiện nay là Marosatherina ladigesi) còn gọi là cá cầu vồng Indonesia (Celebes rainbowfish), gọi vậy để phân biệt với cá cầu vồng châu Úc. Loài nầy thuộc về một họ cá rất lạ là Telmatherinidae. Ở đây, cụ Vương đã nhầm lẫn khi gọi chúng là macropode, bởi vì macropode chính là cá lia thia hay cá cờ như đã nói ở trên.

Scalaire tức Pterophyllum scalare, cá ông tiên nước ngọt. Điều ngạc nhiên là cách viết sai (thừa một chữ “i”) cũng khá phổ biến trên mạng.

Trichogaster là chi cá sặc, ở Việt Nam có ba loài là sặc bướm (Trichogaster trichpoterus), sặc rằn (Trichogaster pectoralis) và sặc điệp (Trichogaster microlepis). Nếu là cá nội địa thì có lẽ Vương tiên sinh đã nhận ra vì hồi nhỏ ông từng đi bắt cá ngoài đồng. Vậy theo chúng tôi, có thể ông đề cập đến các loài ngoại nhập như sặc trân châu (Trichogaster leeri), sặc mật (Trichogaster cheni) hay cá cẩm thạch (và một biến thể khác có màu vàng) vốn là loài cá sặc bướm thuần dưỡng.

Danio rario là cá ngựa vằn, xuất xứ từ Ấn Độ.

Mollinésie đoán chừng là Molly, là những loài thuộc chi Poecilia, tức cá bảy màu hay cá khổng tước. Một số cá thể có màu vàng-cam tươi và vây dựng lên như cánh buồm được gọi là khổng tước có diềm hay hoàng kim (sailfin molly). Nếu là loại màu đen tuyền như tác giả mô tả thì chính là cá hắc kim (để phân biệt với hồng kim). Các loài nầy thường bị lai tạp.

Hemi Grammus có lẽ là cách viết sai của Hemigrammus cũng là một chi cá tetra mà thôi, không rõ Vương tiên sinh nói đến loài nào.

Cá mà hình thù cá chim, vọc ngũ sắc, mặt vằn vện và rất đắt tiền (vào thời đó) thì có thể là… cá đĩa.

Đoán chừng là con bo-bo (hay trứng nước, hồng trần cũng là nó).

--- Bài cũ hơn ---

• Cách Phân Biệt Dòng Cá Betta Halfmoon
• Tượng Cá Xiêm Bằng Gỗ Hương Việt – T99
• Bí Quyết Nuôi Cá Lia Thia Đá (Chọi Chiến, Xiêm Đá) Vô Địch – Kỳ 3
• Cá Betta (Lia Thia, Xiêm) Ăn Gì Và Các Loại Thức Ăn Cho Cá Betta
• Cá Betta Ăn Gì? Những Loại Thức Ăn Cho Cá Betta (Xiêm, Chọi, Lia Thia) Khoẻ Mạnh, Lên Màu Đẹp

--- Bài mới hơn ---

• Cá Betta Là Cá Gì? Cách Nuôi Và Chăm Sóc Cá Betta Khỏe Mạnh, Lớn Nhanh
• Làm Sao Để Chăm Sóc Bể Cá Lúc Về Quê Ăn Tết?
• Top 4 Địa Chỉ Bán Cá Cảnh Đẹp Và Uy Tín Nhất Đà Nẵng
• Kỹ Thuật Ép Cá Betta Để Đạt Được Số Lượng Cao
• Vé Máy Bay Giá Rẻ Từ () Đi Xiêm Riệp (Rep)

Thia-thia đá bóng trong keo,

Ham vui trước mặt, quên nghèo sau lưng.

Ao sâu cá lội khoe màu,

Đố ai biết mỗ: bã trầu, thia-thia?

V.H.S

Thua thì thua mẹ thua cha,

Cá sinh một lứa, ai mà thua ai!

(Đại Nam Quốc Âm Tự Vị, Huỳnh Tịnh Của)

CÁ THIA-THIA. Chuyện địa phương, chỗ nhau rún nói ra họa may không ai nói gì, chớ tôi rất sợ các ông làm tàn, giỏi nghề ngồi không moi móc.

Đá cá thia-thia vừa là một thú vui của trẻ thơ, mà cũng vừa của người lớn, những ai có máu me cờ bạc:

– Bạn nhỏ đá cá chơi, không ăn tiền, cũng không có tiền mà ăn, – cốt tranh nhau giữa nhóm “hỷ mũi chưa sạch”: con cá mày dở vì hớt tại đồng “mấy thằng đánh giặc thua”, không như con cá tao hay lắm, vì gốc nó ở trên Hòa-Hưng, còn phảng phất vong hồn “tụi đánh giặc chống Tây” đời trước!

– Bọn già thì bất chấp điển tích, họ nghĩ rẻ rề: lấy đó làm nghề sanh nhai, “chạy gạo”, kiếm tiền nhậu nhẹt, hút xách, chơi bời… Đối với họ, mùa hạn, thì chơi gà. Mùa ướt, gà đổ lông, thì day qua đá cá: có thế thôi. Chừng nào cá cũ, thì bắt qua mùa gà. Trái đất cứ xây, người dân Việt quê, chỉ biết gà gà, cá cá…

Hồi còn mài đũng quần trường tỉnh xứ Sốc-trăng yêu nhớ, một trang một lứa nay còn sống sót ở đất Sài-gòn, đếm số còn thua số răng trên hai hàm lão già bảy chục, (không kể răng do các bác-sĩ nha-y trồng, nhìn không ra), lúc thiếu thời ấy, chúng tôi không gì thích bằng ngày lễ nghỉ xả hơi hay ngày chúa nhựt, sau khi bày vở đâu êm vào đó:

Rồ-lem (problème) làm rồi, con-bò-té-sông-răng-ke (composition française) vừa làm rồi; chia quẹt-bờ (verbe): rồi mà chưa, để sáng coi lại còn dư chán: anh-đi-xúc-tép-về-rang (indicatif présent) chưa mà rồi, vì dễ ợt, mai sáng chép vô tập còn kịp; bài học thuộc lòng, cũng nhớ làu làu, ngặt nỗi đọc lên như kéc mẹ chớ nhiều câu không hiểu nghĩa, nhưng dám chắc trong lớp cũng bí-lù như mình, tóm lại “đâu êm vào đó”, chừng ấy chúng tôi bèn rủ nhau, mỗi đứa cụ bị một rổ con hay một mủng trẹt, kèm thêm một chai nhỏ, thứ chai dầu thơm “Cô Ba” của mẹ hay chị đựng dầu dừa hay giấm chua, sẽ lén lấy, mượn đỡ hay ăn cắp cũng vậy, đem súc sạch và chứa sẵn nửa phần nước trong, đồ nghề đại khái rổ và chai cặp nách sẵn sàng thì hè nhau kéo ra đồng ruộng chia tay hớt cá.

Không phải bất cứ đồng nào cũng có cá hay.

Phải rành đôi chút mới chắc ăn kiểu “ba bó một giạ”.

Chung quanh thành phố Sốc-trăng, năm ấy (lối 1914 – 1915) tôi biết có:

1) Đồng Lọ-Nghẹ, ở phía sau trại lính Ma-tà. Gần đám ruộng nầy có nhà thợ rèn ở nhiều, than bụi tro lò đổ xuống nước ruộng, lâu ngày nước đen ngòm: thia-thia đồng nầy có màu đen đúa chắc da chắc thịt như con cháu tướng Uất-Trì đời Đường, vảy da như trui, thoét trong lò nấu đồng thổi sắt, nên đinh ninh cá đồng nầy “mình đồng gan sắt”, răng cứng như thép khóa chắc trong hàm như trong họng kềm: cá đồng nầy không chạy mặt cá đồng nào! Thảm nỗi, đồng ở gần trại lính Ma-tà, mà con cháu Ma-tà dữ quá, hễ chúng nó gặp bọn tôi lén hớt cá đồng Lọ-Nghẹ thì bọn nó đánh chúng tôi chạy bò lê bò càng, không biết đường về.

2) Đồng hàng tràm, gọi cá chùa Phật, vì nơi đây có chùa thờ đức Di-Đà. Nhờ lá tràm tích-đọng lâu năm, nhuộm nước đỏ au, – lá tràm vả chăng là vị thuốc đón gió ngừa phong, – nên cá vùng nầy mình như tẩm thuốc, bắt được con nào bỏ vô chai, ít giờ sau quen nước quen cái, cá phùng mang sậm màu, vảy xanh ửng hồng, đuôi đỏ chớp sao, chăm bẳm như các tổ-sư Bồ-Đề, hay nói cách khác, như thầy bùa, thầy ngải giỏi nghề “gồng chém không đứt” hay có học “xầng-tả”, xìn tả (thần đả). Năm xưa, nơi đây tôi hớt được một con “cá nái”, lớn bằng ngón tay út, lưu lại nhiều năm quá nên quá cỡ, không cáp độ gặp cá nào bằng nó, tôi để đá bóng chơi và đặt chiến danh là “Ngũ-Lang hòa-thượng”! để nhớ thành tích ông tướng “thầy chùa” trong tuồng “Mộc Quế-Anh dâng cây”. Con cá nái nầy, khi tôi hớt được, bỏ vào chai không lọt, phải gởi qua chai khác, đủ biết nó lớn con đến bực nào!

3) Một đồng khác là đồng Lình-kía (Long-tử cang), ở phía chùa Phật sau nhà máy Quách Xên. Tuy mang danh đẹp là “cá xóm Rồng con”, nhưng thia-thia đồng nầy không anh hùng chút nào, vì ở xóm chệc rẫy, bủng dứ vì quen tiêu thụ những đồ thừa của bọn nầy gởi trong đám ruộng bên nhà.

4) Một đồng khác nữa, rất xa xăm đối với cặp giò trẻ thơ của chúng tôi buổi đó, là đồng Bắc-Tà-Ky (tên thổ). Đây là ruộng phụ ấm của ông cậu họ Trần, nguyên con quan Đàng Cựu, xưa kia ngồi trấn xứ Ba-Thắc (srock Passac, tức Sốc-trăng). Cá vùng nầy nổi danh một thuở, bền gan không đâu có nhưng ít ai kiếm được lắm. Chủ ruộng là nhà đá cá lớn, dạy tá-điền canh chừng nghiêm mật, không ai hớt lén được. Đặc sắc trong vùng có thứ cá-kỳ-son, tức kỳ trên lưng có chấm một điển son, đây là giống cá xiêm lai biệt dạng của chủ ruộng đúc nắn lâu đời: cắn quạu, bền gan bực nhứt. Ông Trần, ông cậu của tôi, xưa có một con, ăn trọn mùa, không chạy độ nào, danh còn nhắc: “cá Triệu-Tử”.

5) Tệ nhứt là cá đồng Thầy Tám, trên đường đi Cần-thơ. Thầy Tám nguyên là pháp-sư, chuyên chữa bịnh bằng phù-chú. Thây ma chết chôn sau am, cá sanh vùng nầy lẹt đẹt không khác những con bịnh đau ma do thầy Tám chữa chạy: chưa đá chưa cắn ai một miếng nào, đã xếp đuôi xếp giáp, chạy cuốn cờ! Nguyên sở ruộng Thầy Tám là cuộc đất gò, nước cạn. Thảo nào cá thiếu nước không nơi dụng võ, ngắn hơi và nhát gan là lẽ cố nhiên. Tôi nói nước ít nên cá nhát gan, vì kinh nghiệm dạy rằng con cá ở nước sâu quen nín hơi, lâu lâu mới lên đớp bóng một lần, nhờ đó mà chịu đựng hay, bền hơn cá ở nước cạn.

6) Đồng lác, đồng cỏ năn, ở phía sau nhà thương tỉnh, dọc theo đường đi xuống Bang-Long (tục gọi quận Giếng Nước). Cá vùng nầy dở hơi, vì sanh trưởng trong lác, trong năn, trong cỏ, nên không có chi đặc sắc (thuở ấy chưa có anh hùng Rừng Sác, nước mặn). Tuy vậy đừng quen chê sớm mà lầm to có ngày, vì may thời Tổ đãi, hớt được cá kinh niên, thứ cá trốn ẩn lâu năm gần nhà xác, hình như còn oan hồn uổng tử vấn vương, hoặc nữa hớt được những cá lẻ loi sống chung lộn nhiều năm trong bộng trong hang rắn dữ, ngày ngày từng hớp nước có nọc con ác-xà phun ra, cá quen hơi rắn nên không hầy hấng, chực khi đụng độ với cá lạ đồng, thì khác nào con xà-niên ngậm ngải đối chọi với phàm phu, có thể nói bách chiến bách thắng. Tôi đã nói phải là có Tổ đãi mới bắt được thứ cá dữ nầy. Khoan vội tin lời tôi, ham thọc tay vào hang rắn, có ngày bỏ mạng!

Về việc nầy, tôi đã từng ngộ trận, một phen tởn tới già, nay nhắc lại nghe chơi mà còn rởn tóc gáy: Bữa ấy, trời mưa rỉ rả, tại đồng Hàng Tràm, mặt trời vừa xế bóng, tôi đặt rổ xuống nước, vừa lấy chơn giậm giậm xung quanh rổ rồi rút rổ lên, nghe như được một vật gì nặng nặng. Rổ lên vừa khỏi mặt nước. Mẹ cha ôi! Một con rắn hổ lên nước đen mun, nằm khoanh tròn chật rổ. Khỏi nói, tôi vừa thấy rắn, ba hồn bảy vía lên mây, lẹ như chớp, tôi quăng rổ té bật ngửa ra sau, không kể áo quần ướt vấy, mặt cắt không còn chút máu. Úy hà! Chút xíu nữa, không còn sống mà viết bài nầy! Quên nói, rắn ta cũng hoảng hồn hoảng vía (nếu thật rắn cũng có hồn), rắn đánh cái “tỏm”, buông mình xuống nước, phăn phăn lủi bụi trốn theo đường, rắn cút mất tự thuở nào!

Các anh em bạn theo tôi bữa đó đều chạy té đùn cục trong ruộng sình, báo hại thia-thia huyền bí đâu chẳng thấy, duy thấy một phen vỡ mật hú hồn.

Một lần khác cũng tại đồng Hàng Tràm nầy, tôi lại bị trâu dữ rượt, chạy bò càng, ve thúng quăng mất, may sao còn giữ được hồn. Con trâu nầy tôi nhớ rõ, sừng của nó, không biết vì sao không dựng quớt lên mà vẫn nằm lòng thòng hai bên đầu, có lẽ nếu nó húc cũng không hại gì lắm, nhưng nói giỏi, sao hồi đó không ở lại mà thử sức với nó! Tởn đi một dạo rồi chứng nào tật nấy, tôi cũng mon men ra đồng xúc cá, vì thuở ấy, thú thật, chúng tôi tiền bạc đến một đồng một chữ cũng chẳng có dính lưng, cho nên chỉ biết những thú vui không tốn tiền; mà theo tôi còn vui nào bằng ngày chúa nhựt đi hớt cá thia-thia, để được nhăm nhi củ kiệu chua nhai nghe giòn rụm, bây giờ nhắc lại còn chảy nước miếng!

Độ xưa, một nhà chơi cá ở chợ Sốc-trăng, có một con cá kỳ quặc, ông ta lượm nó ngoài đồng, ở sẵn trong một bình vôi sành mẻ miệng, bỏ gần bên gò mả loạn. Ông rinh luôn như vậy đem về nuôi, để y con cá ấy trong bình vôi của nó quen ở, trừ khi nào xách ra trường cáp độ, khi ấy ông mới vớt nó ra đọi ra thố đường hoàng. Con cá nầy có thể nói là lạ lắm, vì thắng không biết bao nhiêu độ, về sau không ai dám đem cá đối thủ với bất cứ cá nào của chủ nó, báo hại ông ta vì một con cá linh, thắng độ hoài, mà chủ không tiền hút! Tôi sau nầy, vì đi học trường lớn, cũng mất tích con cá ở bình vôi gò mả hoang nầy.

XÚC, BẮT, HỚT CÁ THIA-THIA

Muốn có được cá để chơi, phải có chút ít kinh nghiệm. Kinh nghiệm nầy không có trường nào chuyên môn dạy. Thuở đó, dẫu là con ông Thông đứng bàn ông Chánh, hay con Thầy ký Kho bạc, muốn có cá chơi, phải lén cha lén mẹ, phải lo lót xin thọ giáo với các tay rành nghề, mà không ai khác hơn là bọn bộ hạ dưới tay cha mẹ chúng, bọn trẻ chăn trâu giữ bò, cắt cỏ ngựa, mục-đồng, bọn ở đợ. Dạy không lấy tiền công tiền Tổ, cao thượng vậy thay. Duy phải chiều lòn, dẹp bỏ bộ tịch “cậu”, dày công tâng hót thì họ mới truyền nghề. Một trang một lứa với tôi năm đó có con ông Huyện Kim, con Thầy Thông Tây, toàn là tay “công-tử”, con các người có máu mặt đương thời. Trối kệ, phải xuống nước nhỏ, dẹp chức “Ấm” vào ngăn kéo, tôn họ làm “Sư”, làm “Mồ Tổ”, họ mới đoái hoài. Quên nữa, và phải trốn học, theo họ ra ngoài đồng ruộng, đổi với họ một khúc bánh mì thì họ cho leo lưng bò cỡi thử một chặp, hoặc dâng cho họ “đồng xu mẹ cho để dành ăn bánh”, thì họ cho phép lội xuống ruộng sình, bước lỏm bỏm theo họ mà hớt cá thia-thia hay là bắt ốc! Trốn trường cũng vì muốn biết cỡi bò, bỏ lớp, hoang phế việc học hành, cũng vì ba con cá xanh-xanh đỏ-đỏ! Thầy dạy chúng tôi hớt cá là anh Tỷ-Bò. Anh chăn bò, “giữ bò” từ lên sáu. Cứ mỗi sáng, cho ăn ba miếng cơm nguội no nê, chú đày tớ già bồng Tỷ đặt trên lưng bò, đèo thêm chai nước mưa, và mo cơm vắt…. Ra đồng, trọn ngày hết ngồi đến nằm, Tỷ ở trên lưng thú, nắng mưa phú có cao xanh thương xót, một cái nón rách, một chiếc áo tơi, – con nhà nghèo có ông Trời nuôi, – Tỷ mạnh lành, da đỏ sậm có cần gì hứng gió Long-Hải, tắm nắng Vũng-Tàu? Chiều lùa bò về, chú tớ già ẵm Tỷ xuống cho Tỷ xã hơi, cơm nước, ngủ nghê, ngày ngày y một kiểu như thế cho đến tuổi Tỷ lên xuống lưng bò mình ên được. Mà cái tuổi ấy không xa, mới ngộ chưa, vì cỡi bò được ít lâu, Tỷ đã dạy được con bò cầm bầy tên là “Cành-Tết”, biết nằm xuống, mỗi khi Tỷ cần dùng không muốn ở mãi trên lưng nó: bò nằm rồi, Tỷ bắn lùi như tôm, đít đi trước, chân đụng đất bình yên vô sự, nào cần ai bồng ẵm? Khi lên, Tỷ dạy “Cành-Tết” nằm nữa, Tỷ trèo, – có khó hơn khi xuống một tý, – trèo như kiểu thằn-lằn ôm cột đình, nhưng rồi cũng trèo lên lưng bò được, chớ không sao! Tỷ giấu nhẹm chú tớ già việc nầy, để hưởng tận cảnh: “cực thì có cực, nhưng khổ thì không khổ”. Ai ở đợ ra sao không biết chớ Tỷ không bao giờ bị chủ rầy la, một bầu trời nước bao la, mặc sức nghêu ngao hò hát! Sạm da vì nắng, săn thịt vì mưa, không hề sổ mũi gió máy bậy bạ, không bao giờ biết nhức đầu là gì, lên mười tuổi, Tỷ vỗ ngực xưng “Chúa tể Đồng Trường Đua”, “ngô chánh thị Tỷ-Bò thị giả!!!”

Không chuyện gì xảy ra ngoài đồng ruộng mà Tỷ-Bò không thạo: gò nào có rùa vàng, rùa nấp ở; hễ thấy dấu cỏ dấu đất ra làm sao là Tỷ biết có con vật ẩn núp dưới bụi đế hay gốc lức, v.v… Vì vậy mà Tỷ-Bò mỗi ngày mỗi lục lạo, lục còn hơn học trò lớp nhứt khuấy rầy quyển tự-vị lúc dịch “version” Tây! Con rắn làm hang như thế nào, và con rắn ấy là loại rắn gì, Tỷ-Bò biết đủ. Tỷ-Bò quả quyết thuốc “không xa”, và thường thường có giống cỏ nào mọc gần miệng hang, thì cỏ ấy là món thuốc thần trừ nọc con độc-xà kia vậy. Tỷ-Bò cam đoan đêm nào trăng sáng là rắn ra trững mỡ, “giỡn trăng”, chầy ngày lăn lộn trững đùa trên đám cỏ, sao sao cũng chảy dãi, nhểu nước miếng thấm cọng cây lá cỏ, tẩm già chất độc, chất nầy nhờ gội sương chan nắng nhiều ngày mà dịu lần, biến nên môn “thuốc ngừa” (kiểu nầy y như kiểu thuốc ngừa do viện Pasteur bào chế!). Tỷ-Bò dốt mà sao nghiệm được việc nầy, lạ thật! Mai sau người nào nếu bị rắn cắn, cứ nhớ tìm hang nó và bứt một mớ cỏ mọc nơi miệng hang, lớp đem về nấu nước uống, lớp nhai cấp kỳ nuốt nước và lấy xác đắp lên chỗ bị cắn, là có cơ thoát khỏi nạn nghèo! (Tỷ-Bò chúc ngôn).

Nghe làm vậy thì hay làm vậy, chớ tôi chưa dám truyền-bá, đem phương nầy bày vẽ cho ai thí nghiệm bao giờ. Nay viết ra đây cũng không bảo-kê hiệu quả. Tóm lại, chồn đèn, chuột đồng, kỳ-đà, rắn mối, rùa vàng, cá bộng, các con sinh vật ở ruộng, nhứt cử nhứt động là Tỷ-Bò hay biết từ đường đi nước bước. Sau nầy, mặc dầu tôi đỗ bằng Trung-học, “lên mặt” trở về làng, nhưng đối với môn vạn-vật-học và môn địa-dư tỉnh nhà, tôi vẫn như thuở còn bé thơ, thua anh Tỷ-Bò xa lắc! Miền Nam, từ cửa “Vàm Tấn” (Đại-Ngãi) cho đến sông Ông Đốc (Cà-Mau), không một khúc quanh nào mà Tỷ-Bò không biết tên, không một xẻo-co nào mà Tỷ-Bò chưa từng đặt chơn đến đó. Giờ nào nước lớn, nước ròng, nước đứng, Tỷ-Bò thuộc nằm lòng. (Nhờ vậy mà muốn đi đây đi đó, Tỷ-Bò không cần chèo chống. Một lá buồm rách, một cơn gió thuận, một chuyến nước xuôi, Tỷ-Bò thả ghe vô ruộng. Công việc xong xả, Tỷ-Bò chờ con nước, thả ghe về nhà, không tốn công chèo, còn hay hơn đời nay, sắm máy thế chèo mà có khi máy trục trặc, đã tốn tiền thêm mất công linh chờ đợi). (Không nói đến cái nạn mọi việc đều máy móc thay thế, sau nầy tầm vóc, bắp thịt đàn bà Việt sẽ kém thua bây giờ vì còn thể-thao chèo bơi gì nữa đâu?) Nói quá xa đề, nhắc lại đối với Tỷ-Bò, tuy vô học, nhưng con thú nào kêu la làm sao…, chỗ nào đào xuống là bắt được rắn hổ, chỗ nào đốt cỏ già hơi là có rùa mập bò ra, v.v…, tắt lại, địa-lý, địa-dư vùng đồng Ba-Thắc (Sốc-trăng), Tỷ-Bò xem rẻ như thò tay vào túi lấy đồ.

Hôm nào chúng tôi được theo sau lưng Tỷ-Bò ra đồng, thì hả hê bữa ấy: không cháo rùa cũng rắn xào, lươn um, hoặc cá lóc mập ú bó đất sét nướng trui vào lửa rơm, ăn nội cái “filet” chấm muối hột, “nóng hổi, vừa thổi vừa ăn”, đến nay còn thèm. Chúng tôi hùn tiền sắm gần đủ nồi ơ, chảo, đũa, gởi kỹ miễu “Ông Tà”, đũa rất ít dùng; vì chúng tôi kinh nghiệm ăn “bốc tay” sướng và ngon nhất! Chúng tôi không mê Tỷ-Bò không được! Tỷ-Bò rất khác tôi. Tôi thì, học toi cơm, học thuộc tên tổng tên làng làu như cháo lỏng, đọc như kéc mẹ, tên thảo mộc, tên chất khoáng hay ngũ kim, tôi kể giòn hơn lặt rau rang bắp, thế mà nếu ai hỏi vặn: làng ấy ở đâu, chất ấy biến thể ra gì, tôi sẽ ú ớ như đứa câm ăn ớt: học mà không hành, tôi kém Tỷ-Bò hằng mấy dặm! Biết mà thiếu kinh nghiệm, ra trường đời, tôi chỉ là thằng hủ nho Tây đại chi vô dụng!!!

Anh Tỷ-Bò dạy tôi phương pháp hớt cá lia thia.

Anh dặn: “Khi để chơn xuống ruộng sâu, thì phải nhớ không còn là con cưng của cha mẹ tại nhà nữa. Muốn nhỏng nhẻo thì ở nhà. Đến đây, phải biết hòa mình cùng Trời Đất: tập bước cho khéo chân, cá không giựt mình, mới có mà bắt. Lựa gốc rạ, dốc lức mục, giẵm cẳng lên đó thì khỏi sợ sa lầy khỏi uống nước bùn. Dẫu đỉa trâu lớn bằng ngón cái nó đeo bắp vế non, và dẫu đỉa hẹ đỉa mén mỏng như lá lúa bò lúc nhúc, lòng thòng trên bắp chuối, thì trối kệ nó! Dẫu vắt rừng cắn, máu ra ướt đỏ chân, háng, thì cắn răng để vậy! Tập chịu, thét rồi quen! Đó là thường sự! Muốn làm dân ruộng thì phải tập cho quen lần: tập cắn răng nín khóc, đau thế mấy cũng không được la! Rên la không ích gì, và chỉ làm bối rối người lớn, thêm làm cho cá tôm hoảng chui trốn mất, mà lỡ cơ hội tốt. Tập lâu ngày thì hết sợ; rồi thét đi sẽ dạn lần, sẽ thấy vui thú. Cần nhất là miễn sao đừng để đỉa con, vắt mén chui vào hậu môn, vào lỗ chỗ nhược, thì thầy chợ cũng khoanh tay mà Tỷ-Bò cũng vô phương tiếp cứu! Học bao nhiêu đó trước đã, rồi Tỷ sẽ dạy thêm”. Tôi nhớ lại hồi nhỏ, nhỏng nhẻo với mẹ có tiếng, mẹ vừa lấy cán chổi lông gà phủi sơ sơ ngoài quần, chưa chi đã la còn hơn bị ong bầu đút đít! Bây giờ mãi mê ba con cá thia-thia xanh-xanh đỏ-đỏ, anh Tỷ-Bò “phán” ra câu nào là dạ răng rắc, xem còn hơn câu kinh nhật tụng, tuân theo răm rắp, không dám cãi nửa lời! (Nay mẹ đã mất, cha cũng đã mất, con nhớ lại ăn năn không nghe cha mẹ bằng nghe Tỷ-Bò).

Tỷ-Bò dạy tôi phải cho có gan, thì tôi làm gan! Tỷ-Bò dạy tôi bậm môi thì tôi cắn môi đến giập máu! Anh dạy tôi túm, vo ống quần cho sát bẹn sát háng, tôi làm coi cũng gọn bâng; bây giờ tôi viết bài nầy, nhớ lại việc cách trên năm mươi năm, tôi mới hiểu và thương mẹ tôi, mỗi lần lấy áo quần ra giặt, đăm-đăm muốn biết sao “đứa con ăn cá, mẹ lừa xương” y-phục lại bèo-nhèo đến thế! (Mẹ! Mẹ ôi! giá-thử con cũng nghe huấn-từ của cha mẹ bằng như con đã nghe lời anh Tỷ-Bò!)

Tâm trí của tôi lúc đi hớt cá, không lo đỉa chun hậu môn, – thú thật tuổi ấy tôi cũng chưa biết đó là một tai nạn lớn và sẽ làm khổ cho cha mẹ đến bực nào, – tâm trí tôi mảng lo và chăm chú ngó theo bờ mẫu, ngó dài mặt nước bọc theo lức, đế, ô-rô, rau dừa. Chỗ nào có bọt nổi trắng-trắng hay vàng-vàng (trắng khi nào ruộng toàn nước mưa, vàng khi nào nước có lộn chất phèn chất sắt do dưới đất hoà lên, hay có lá mục…): bọt ấy là bọt cá thia-thia, rõ đích-thị hắn đây rồi! Con mắt thông thạo của Tỷ-Bò, dòm thoáng qua là biết ngay, không do dự môt giây một khắc! Đối với tôi thì cóc cần, bọt gì cũng mặc! Khi ấy hãy đưa rổ vào cho lẹ, vừa đẩy rổ tới trước vừa thọc sâu xuống và cũng vừa hứng lần lên, ba việc: đưa đẩy, thọc sâu, hứng lên, phải làm nhanh lẹ vén khéo, cùng khi ấy hai chơn lại phải giậm-giậm thật đều, thật kỹ giáp vòng chỗ mình đang đứng, cốt làm sao cho con cá, dẫu muốn thoát thân ra bụi bậm thì cũng vì “địa-võng” của mình bố trí quá khít khao, và nhờ sự “tấn công ba mặt” của mình quá chặt chẽ, đành vô phương thối bộ và đành rút lui về bọt, mặc tình bắt tha! Mỗi lần nâng rổ lên, nếu khéo tay và thông thạo thì gặp bọt chín mười lần, làm sao cũng phải hớt được vài ba con cá.

Cá giãy lách chách trong lòng rổ mà lòng mình cũng rung lên thình thịch, còn sung sướng hơn đánh bài tứ-sắc “tới quan”! Nhưng cũng khoan vội mừng sớm và hãy đợi cho cá lọt vào chai đem theo, xem đi xem lại kỹ càng rồi sẽ mừng không vội. Nếu hắn là con cá trống thì mặc sức mừng vui! Bất ngờ hớt trúng con cá thia-thia mái, thì nên phóng sanh phứt cho rảnh nợ đời, hoặc giả bắt được thứ cá sọc dưa, cá bã-trầu thì mừng hụt một phen và cũng nên mở nút chai trút ngược cá xuống ruộng mà làm doan làm phước cho nó nhờ! Để thì giờ xúc con cá khác còn hay hơn!

Cá bã-trầu, mình dẹp, vảy xanh lè, coi tốt mã ghê, thoáng qua tưởng mình thộp được con cá xiêm, mừng quýnh, không dè đó là thứ cá bã-trầu, đồ vô dụng, được nhiều kho mẻ tô thì đã tanh thêm xương nhiều thịt ít, ăn không ngon, bằng để nuôi chơi trong chai trong keo, thì chỉ phá đám, tốn công nuôi, cá bã-trầu trững giỡn cũng không biết đừng nói chi đá độ: bã-trầu chỉ giỏi tài nuốt cung quăng, vì kính trọng Ba tôi lắm, nên chuyền tay đem về Sốc-trăng, Ba tôi quí hơn vàng: con cá nầy nước lội xem đủ oai, thêm miệng quai xách, mắt thụt (không sợ cá khắc cắn nhằm), vảy đều đều óng ánh như lửa sáng, kỳ trên thật nhọn như cây bút lông chấm son dựng đứng, kỳ dưới đỏ chói khi xếp như lá cờ lịnh, khi xoè tươi như cờ hiệu nhà Vương!

Thằn-lằn quen mửng cũ, tôi giết đã nhiều, thế mà hắn còn đây, hay thật! (Chuyến nầy chết m. mày rồi!) Thằn-lằn quen mửng cũ, thấy nắp keo đậy không kín thì ăn quen, mon men toan độn nhập vào trong, định bề bắt cá tươi “xực” (thực) như kỳ trước! Tôi ngồi chỗ bộ ván, thấy con thằn-lằn ngán giùm cho cá, nó vóc to và mập, trắng đỏ như “thằng Lê-dương” năm ấy: có lẽ sức mạnh nó không vừa: nếu khoẻ như “lính đầu đỏ” và tinh anh có thừa, thì chu cha, ghê quá, không biết con xiêm bự của mình làm lại nó không? Khi ấy, tôi ngưng làm bài học, và định trong trí sẽ can thiệp cứu cá cho kịp thời. Thằn-lằn, vốn tánh dè dặt sẵn, (ba mươi đời quân gian thường kỹ càng, nên càng thêm lợi hại), thằn-lằn làm như “Lê-Huê khán trận”, ngó trước xem sau, (hát ba câu Nam rồi!) thì bò lần đút đầu vào miệng keo, không khác hùm dữ vào chuồng trâu…

Đàng nầy tôi ngồi mà nôn quýnh, không dám nhúc nhích cục kịch, gần như nín thở, hờm sẵn chờ dịp sẽ tiếp cứu và ám trợ con cá câng.

Thằn-lằn bò nhẹ nhẹ như tên du-kích lành nghề, mắt lườm lườm ngó riết con cá đang ở dưới đáy keo, thong thả xê xích từ phân từ ly, rình xem nhứt cử nhứt động của con vật sắp làm mồi ngon cho mình. Tôi nín thở, phập phồng lo sợ cho cá. Bỗng thằn-lằn quay đầu trở lên, lú chót mũi khỏi miệng keo, bốn chân hít cứng vào cổ keo thủ thế như thầy nghề võ, cặp mắt ngoáy trở xuống liếc theo từng mỗi hành động con thủy vật. Nắm được thế thủ vững chắc rồi, thằn-lằn bèn ra miếng độc. Nó thò đuôi rà mặt nước, lay động nhẹ nhẹ giả như chót đuôi là con quăng đang trở mình biến hình con muỗi, hoặc như con ruồi sa cơ vừa té xuống nước, đang giãy tử, chi vậy? – Xin thưa: ấy là kế dụ địch của thằn-lằn, để nhử thia-thia hờ cơ sẽ ra tay. Nếu khi ấy thia-thia không khéo đề phòng, trồi lên đớp nước, hoặc ơ hờ hoặc vô tình tưởng chừng chót đuôi kia là quăng, là muỗi, trân mình định táp, khi cá vừa tằm đòn thì thằn-lằn, lẹ như chớp, sẽ phóng mình xuống mặt nước và dùng đầu làm củ chuỳ đập mạnh vào đầu cá. Người có biệt tài, khéo ở chỗ đúc mà khi cáp cá, người ta không biết cá mình là cá lai, hoặc thấy “lai phảng phất” chút ít, kể như cá hồ, nên chịu độ, đến khi thả vô keo đá mới thấy lai rõ rệt, mà phép “thả cá vô keo” rồi thì kể chịu độ, phải để đá đến ăn thua, chớ không bắt ra được. Phép đúc cá, phải làm sao cho người ta biết cá mình không phải cá lai xiêm, thì mới dễ kiếm độ; chớ ở trường, khi cáp cá ngoài thố nhỏ, khi thấy cá lai rõ rệt thì ít ai khứng đá với mình, cũng có khi họ thấy lai mà dám đá là khi nào họ từng thấy trong bầy cá lai của người đó đã đá trước một hai con mà không dữ, hình thể cá đã xấu hoặc hư rồi, hoặc “cá lai non” nên họ không sợ. Cũng vì lầm tưởng như vậy, nên đã có người “tương kế tựu kế”, đúc và nuôi đến hai bầy: khác nhau ở chỗ mẹ cha khác giống, nhưng giống nhau ở chỗ cùng màu, cùng sắc, để dễ gạt lớp người thực thà, tuần nầy họ đem cá dở ra đá, rồi tuần sau họ mang cá hay đến gỡ độ, đá lớn hơn, những ai quá tham không kịp xét nét, sẽ thua họ mà không ngờ đã lầm kế độc “ly miêu hoán chúa”!

Phàm cá cũng như gà, “gan ruột” giống mẹ. Muốn đổ, phải lựa chọn cá mái cho thật dữ, nghĩa là mái lựa mái xiêm rặc hoặc lai một hai đời tuỳ ý, nhưng “cá trống” phần nhiều lựa “trống Rạch” (Rạch-Giá), “trống cỏ”, “trống hồ” đã từng ăn độ “anh hùng”, và lựa từ nết đá, nét chịu đòn, đến hình thể, v.v… Các tay chơi chưa lão luyện, ai ai lúc đổ cá, cũng ham cá sau nầy sẽ giỏi chịu đòn, cắn dữ, biết đánh “đòn hồi-mã-thương”, biết “chơi cú-đờ-tết”, tức biết quày mình dùng đầu đánh trái lại đầu con cá kia chưa đề phòng, biết đòn “câu nước hàm trên”, “câu nước hàm dưới”, tức cắn ngay hàm (trên hay dưới) của con cá nọ, ngậm chắc và trì xác con nọ xuống tận đáy, vừa lấy thế đó mà nghỉ mệt, xả hơi, vừa thi tài “giỏi nín hơi”, con nào không quen, không đủ sức chịu đựng, nín hơi lâu không nổi, sẽ giựt hàm chịu thua và chạy luôn có cờ! Nhưng những nhà lão luyện, kinh nghiệm có thừa, lại thích đúc cá thật bén, cắn dữ bội phần, để con cá kia bị cắn, bị đòn, rát quá thì chạy ngay; chớ những miếng “hồi-mã-thương”, “đâu hàm”, “bỏ chạy dụ địch” đều có chút phần nguy hiểm vì trong khi “chạy dụ địch” nếu có một bóng lạ, một tiếng động thình lình, cá chạy luôn cũng chưa biết chừng, nguy hiểm là vì vậy, nên họ không thích lắm.

Khỏi nói, về cá mái, cá để giống luôn luôn là cá lựa “gắt củ kiệu”, không chỗ chê, và trứng phải thật già. Trứng chưa già, ép ra thì cá non hao nhiều, mớ nào sống cũng không bền, không khác người ta đẻ thiếu tháng. Trong lúc mái còn non trứng, phải để cặp bên cá trống, mỗi ngày, cho ăn đầy đủ và mỗi bữa cho đá bóng cho cá sung sức, trứng mau già. Khi nào thấy con mái lội, đầu chìm xuống, khúc đuôi chổng vổng lên, bụng no tròn, ở hai bên hông “sọc dưa” vàng đen rõ rệt và một trứng lòi ra dưới bụng, ấy là trứng đã già, cá đã đúng lứa ép, không nên để lâu nữa. Trứng già mà không cho trống ép thì con mái cũng chết Bài nầy đã đăng rồi kỳ nhứt trong báo Tự-Do, Xuân Canh-Tý (1960). Nay có thêm nhiều chỗ (Ghi chú của tác giả).

Quăng: larves de moustique. Nay quen gọi là con quăng, con lăng-quăng, không ai nói con “cung-quăng”. Tên nầy chỉ thấy trong tự vị Huình-Tịnh Của và Génibrel. Xưa ắt thấy con gì hình như cây cung mà biết quăng mình tới trước, nên đặt tên làm vậy chăng? Xin hỏi các bực cao-kiến (Ghi chú của tác giả). Theo chỗ tôi biết thì thằn lằn chỉ dùng đuôi để câu và hất con cá ra ngoài rồi ăn thôi chứ không có nhao xuống đớp theo kiểu đó. Đôi khi mất cá cũng chưa chắc vì thằn lằn mà vì cá tự nhảy ra khỏi lọ để “trốn đi”. Tôi bị mất nhiều cá lia thia theo kiểu này rồi mà chính cụ Vương cũng công nhận là đến ngày, đến tháng con cá nó tự tìm cách thoát thân. Có lần đang ép cá giữa chừng thì tôi vớt con cá mái ra. Sau nó xình bụng rồi chết. Không rõ con cá mái cho “đá bóng” hoặc để nuôi lâu mà không ép, trứng già rồi thì bao lâu nó sẽ bị sình bụng mà chết? Việc này cụ thể, thực hư ra sao chưa thấy ai nghiên cứu. “Poisson de paradis” hay “Macropode” là các tên gọi khác nhau của loài Macropodus opercularis (tức cá cờ, cá săn sắt hay… cá lia thia theo cách gọi ở miền Bắc và miền Trung). Theo Dthong, “Monochire” có thể là “Monochir” hay “Monochirus” là những loài cá thuộc họ cá bơn (Soleidae) hay họ cá dẹp (flatfish). Các họ cá này chủ yếu sống ở biển, tuy cũng có một số loài ở nước ngọt nhưng chúng cực kỳ khó nuôi vì chỉ ăn phiêu sinh vật. Tôi không nghĩ là người ta bán chúng một cách đại trà. Căn cứ theo mô tả của cụ Vương thì có lẽ đó là loài Monocirrhus polyacanthus, hình thù trông giống như chiếc lá khô (leaffish) sống ở sông Amazon, Nam Mỹ (thuộc họ Polycentridae); màu sắc chúng cũng phù hợp, đặc biệt phần chót vây hậu môn và vây lưng “trong khe” như mô tả. Loài này rất ít di chuyển và thường lẩn trốn trong các bụi thuỷ sinh. Tuy nhiên chúng là loài ăn mồi sống chẳng hạn như cá nhỏ, chứ không ăn chất thải của những loài khác. Toxotes jaculatores (tên chính thức là Toxotes jaculatrix) là loài cá ngoại nhập, xuất xứ từ Nam Á hay Úc. Loài tương tự mà chúng ta vẫn thấy bán trên thị trường cá cảnh có lẽ là loài cá nội địa Toxotes chatareus, tức cá pháo thủ hay cá mang rỗ. Barbus de Suatra có lẽ là cách viết sai của Barbus de Sumatra, tức cá tứ vân (Barbus tetrazona), xuất xứ từ đảo Sumatra. Rasbora là chi cá lòng tong gồm nhiều loài phân bố ở Đông Nam Á, không rõ Vương tiên sinh đề cập đến loài nào. Theo Dthong, Tetra Déon có lẽ là cách viết sai của Tetra Néon hay neon tetra (Paracheirodon innesi), loài cá thuộc họ Characidae (có người gọi là họ cá hồng nhung). Ngoài ra, còn có một số loài cá neon khác như neon xanh (Paracheirodon simulans) với sọc xanh nổi bật hơn loài neon thông thường, neon đỏ (Paracheirodon axelrodi) với phần thân dưới màu đỏ tươi và neon đen (Hyphessobrycon herbertaxelrodi) với sọc trắng đen. Cá neon trông khá giống với cá cầu vồng ở d) (mà cụ Vương gọi nhầm là macropode) nhưng không có họ hàng gì. Girardinus guppy (hay Girardinus guppii) tức cá bảy màu hay cá khổng tước, tên chính thức hiện nay là Poecilia reticulata. Đoán chừng là cá thủy tinh (hay cá trèn mỏng) Kryptopterus bicirrhis. Bây giờ mọi người đều gọi là cá vàng hay cá ba đuôi. Có vô số loại khác nhau, mô tả của cụ Vương cũng khá rõ ràng nhưng vì không rành nên chẳng dám bàn sâu.[26] Đoán chừng là con bo-bo (hay trứng nước, hồng trần cũng là nó).

--- Bài cũ hơn ---

• Lá Bàng Khô Có Lợi Hay Hại Cho Cá Betta Bạn Đã Biết Hết Chưa?
• Các Loại Cá Cảnh Dễ Sinh Sản, Dễ Nuôi
• Bệnh Đốm Trắng Ở Cá Betta (Lia Thia, Xiêm) Và Cách Điều Trị
• Cá Betta Sinh Sản Như Thế Nào ?
• Chế Biến Thức Ăn Dinh Dưỡng Cho Cá Betta Từ Thịt Bò

--- Bài mới hơn ---

• Thức Ăn Ương Cá Lia Thia
• Bà Bầu Ăn Hải Sản Như Thế Nào Để Tốt Nhất Cho Thai Nhi?
• Bà Đẻ, Mẹ Sau Sinh Cho Con Bú Ăn Cá Ngừ, Cá Nục, Cá Biển Được Không?
• Ăn Cá Biển Nhiều Có Tốt Không? Những Món Ăn Ngon Từ Cá Biển
• Cá Cờ Biển 01/2021

Cá thiên đường hay còn gọi là cá Đuôi cờ, Cờ, Tiên cung, Săn sắt, Rô thia, Lia thia ruộng; tên khoa học: Macropodus opercularis (Linnaeus, 1758); Tên Tiếng Anh: Paradise fish; Tên Tiếng Việt: Thiên đường là nguồn cá tự nhiên bản địa phân bố ở Trung Quốc, Lào và Việt Nam … Cá thuộc bộ: Perciformes (bộ cá vược), họ: Osphronemidae (họ cá tai tượng); tên tiếng Anh khác: Forktail fightingfish; Chinese fightingfish.

Nguồn cá từ khai thác trong tự nhiên, tuy nhiên hiện ít người khai thác, thuần dưỡng và kinh doanh loài cá này. Mặc dù cá được du nhập rất sớm vào châu Âu, nhưng hiện nay các dòng cá xiêm hiện đại đã trở nên phổ biến và được ưa chuộng hơn cả về tính chiến đấu và sự đa dạng kiểu vây và màu sắc.

Cách nuôi cá thiên đường, lia thia đồng

Cá thiên đường ngoài tự nhiên sống trong các vùng trũng nước ở đồng ruộng vì vậy khi nuôi chúng trong bể cá cảnh bạn cũng cần chú ý tạo một môi trường thật giống ngoài tự nhiện cho chúng; bể nước nuôi cá lia thia đồng nên trồng nhiều cây thủy sinh và thực vật nổi như (súng, sen Nhật, bèo,…) vừa tạo chỗ trú ẩn và đẻ trứng cho cá vừa cung cấp hệ thống lọc nước sinh học tự nhiên cho bể nuôi cá của bạn.

Cá thiên đường khi trưởng thành dài 8-10 cm; cá trống hiếu chiến tương tự cá xiêm, nuôi riêng cá trống hoặc một cá đực với nhiều cá cái. Cá khỏe, dễ nuôi, thích ứng rộng các điều kiện môi trường, chịu được mức ôxy hòa tan trong nước thấp nhờ có cơ quan hô hấp phụ

Nước nuôi cá lia thia đồng cần đảm bảo: Nhiệt độ nước (C): 16 – 27; Độ cứng nước (dH): 5 – 30; Độ pH: 5,8 – 8,0

Thức ăn cho cá thiên đường: Cá ăn tạp thiên về động vật, ăn các loại côn trùng, giáp xác, cung quăng, trùng chỉ, thức ăn viên …

Cá thiên đường sinh sản: Cá đẻ trứng tổ bọt, cá đực chăm sóc trứng và cá con, cần tách cá cái ra riêng sau khi đẻ. Trứng nở sau 48 – 96 giờ, cá bột tiêu hết noãn hoàng 3 ngày sau khi nở và bắt đầu ăn luân trùng, moina ..

Bể nuôi cá lia thia đồng

Thể tích bể nuôi (L): 70 (L)

Chiều dài bể: 60 cm

Bể cần có nắp đậy để tránh cá nhảy ra ngoài.

--- Bài cũ hơn ---

• Những Điều Quan Trọng Trong Cách Chọn Cá Lia Thia Đá Tốt
• Cá Lia Thia Ấp Miệng
• Cá Bình Tích Sống Được Bao Lâu
• Kỹ Thuật Nuôi Cá Chọi
• Tổng Hợp Toàn Bộ Cách Nuôi Cá Betta Khoẻ Mạnh

--- Bài mới hơn ---

• Vấn Đề Gặp Phải Khi Ép Cá Betta
• Cá Lia Thia Và Những Sự Thật Thú Vị Ít Ai Biết Đến
• Bi Hài Những Lão Nông Miệt Vườn Đá Cá Lia Thia Ăn Tiền
• Tìm Hiểu Về Cá Cờ Biển
• Các Món Ngon Chế Biến Từ Cá Cờ Biển

Là một đứa trẻ sinh ra ở ruộng đồng miền Tây. Thì mùa lũ không phải là cái gì đó quá xa lạ. Với người dân quê miền Tây nơi tôi lớn lên, mùa lũ tuy cực, tuy khổ. Nhưng lũ về cũng là lúc được thiên nhiên ưu đãi nhiều nhất! Như bù lại cái gian khổ mà người dân quê tôi phải chịu!

Cá lia thia mùa lũ miền tây!

Mùa lũ không chỉ có và ký ức đẹp tuổi thơ mình không chỉ gói gọn trong những chú cá nhỏ xinh xắn ấy! Nhưng hôm nay mình chỉ nói về những chú cá nhỏ lung linh sắc màu gắn liền với tuổi thơ của mình.

Hớt cá lia thia lúc lũ vừa lên (cá lia thia chạy bão)

Mình vẫn nhớ mùa lũ của những năm nào, nước vừa tới rún của đứa trẻ độ lên 10. Mãnh ruộng sau nhà vừa phát cỏ xong. Nước lên, gió thổi ngược từ cánh đồng xa, đưa những thân cỏ còn thắm màu xanh nổi lềnh bềnh trên mặt nước dạt kín một góc ruộng sát hè.

Cậu nhóc trạc mười ngày ấy cầm theo chiếc rỗ mủ mới nhất của gia đình. Lội ra cánh đồng sát hèn, len lỗi vào đám cỏ nổi lềnh bềnh kia. Gió chiều mùa lũ thì vẫn thổi, những cơn sống nhỏ vẫn bập bềnh đánh vào thân cậu liên hồi. Cậu phấn khích và nhanh tay dùng rỗ hớt theo từng đám cỏ trôi nỗi ấy. Vì mõi lẫn dỡ rỗ lên lấy những đám cỏ còn xanh ra. Là 1 đến 2 chú cá lia thia lắp lánh mập lù đang vùng vẫy thân hình trắng xáp với dãy kim tiến màu xanh. Đó là cách cậu ta có được những chú cá lia thia cho riêng mình, những chú cá lia thia chạy bão!

Đi theo xúc ủ cua xin cá lia thia

Khi nước bắt đầu lên cao. Là lúc tôm cá ,cua óc, lương rắn rất nhiều! Người dân quê tôi gôm lục bình, cỏ.. ,chất thành một đống lớn trên mặt nước cạnh những thân cây và để yên đó. 5 đến 7 ngày sau sẽ dùng một cái đồ xúc ủ cua làm bằng mành mành, một đầu bịt kín, một đầu nối vào cái vòng tròn lớn bằng che. Nó sẽ được đưa nhẹn nhàn xuống mặt nước, lòn bên dưới ủ cua. Khi đã bao trọn được ủ cua, người xúc sẽ nâng màn xúc lên khỏi mặt nước và bắt đầu lấy cỏ bỏ ra ngoài. Khi đó bên trong là còn lại lươn, óc cua và có cả cá lia thia nữa. Mấy anh mấy chú thì chỉ lấy cua con để giăng câu, lương cá để ăn. Còn cá lia thia thì họ cho mình hihi. Như để trả công cho cậu nhóc đi theo phụ xúc ủ cua.

Cá lia thia xúc ủ cua rất mun đen. Nó cũng lấp lánh đầy kim tuyến. So với cá lia thia chạy bão thì nó đẹp hơn nhiều. Và thường chúng đá cũng rất máu và hay!

Cá lia thia đỗ dớn

Nếu như ủ cua chủ yếu để bắt cua và lương. Thì dớn là để bắt cá tép tôm là chính. Lâu lâu có cả rắn bông súng rắn nước nữa hihi! Nhưng ngày đó mình không quan tâm đến cá lóc hay tép hay tôm. Mình chỉ quan tâm là có chú cá lia thia nào trong thúng cá vừa đổ ra từ dớn không thui.Có hôm thì mình được rất nhiều cá lia thia. Nhưng cũng có hôm không đi theo đổ dớn, về chỉ thấy tiết hùi hụi vì những chú cá lia thia chết trong thúng cá!

Cá lia thia đỗ dớn không quá mun như cá lia thia ủ cua và đá thì cũng rất hên xui! Nhưng đỡ hơn cá chạy bão 1 tí. Trong ba nhóm cá thì chỉ có cá lia thia ủ cua là phần lớn đá hay nhất! Còn cá chạy bảo phần lớn thì thường chạy sản không hà hihi!

Cảm thấy nhớ rât nhiều!

Tuổi thơ mình vui vậy đó, gắn liền với những chú cá lia thia nhỏ! Giờ thì quê mình làm gì còn mùa lũ như xưa. Quê mình đã lên đê bao hết từ lâu, 3 vụ lúa không ngơi nghĩ.

Nhớ lần lũ về bơi xuồng hái cà na, câu cá. Nhớ những lần rong ruổi theo mấy anh mấy chú trong xóm đi xúc ủ cua, đỗ dớn để xin cá lia thia. Nhớ cái chiều mùa nước mới lên, có cậu nhóc trạng 10 vẫn trầm mình ngoài đồng vui mừng với những chú cá lia thia lung linh trong chiếc rỗ mũ! Nhớ nhớ rất nhiều!

--- Bài cũ hơn ---

• Đặc Điểm Cá Lia Thia Đồng Miền Tây Và Các Loại Cá Lia Thia Khác Có Sự Khác Nhau Như Thế Nào
• Nhớ Mùa Cá Lia Thia Tuổi Nhỏ
• Lia Thia Quen Chỗ (Vũ Đăng Khuê
• Kĩ Thuật Nuôi Cá Lia Thia
• Xúc Cá Lia Thia Thu Tiền Triệu

--- Bài mới hơn ---

• Bán Cá Lia Thia Cần Thơ
• Đá Dế, Đá Cá Lia Thia.
• Kinh Nghiệm Chọn Cá Lia Thia Đẹp
• Cá Lia Thia Cũng Làm Ổ Để Đẻ Trứng
• Xúc Cá Lia Thia Thu Tiền Triệu

– Bo bo có kích thước tương đương với cá lia thia bột. Mặc dù bo bo mới nở có kích thước chỉ bằng một nửa nhưng chúng lớn rất nhanh. Quan sát trong phòng thí nghiệm của các nhà khoa học phát hiện thấy số lượng bo bo có kích thước nhỏ dưới 0.5 mm là không đáng kể. Mặt khác khi xuất hiện với mật độ cao, chuyển động giật cục của bo bo ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của cá dẫn đến số lượng của chúng bị sụt giảm.

– Ấu trùng artemia có kích thước thước khá nhỏ, khoảng 0.5 mm, nhưng chúng chỉ sống được khoảng vài giờ trong môi trường nước ngọt.

Vì vậy trên thực tế, hai loại thức ăn nêu trên không thích hợp để nuôi cá lia thia bột. Bài viết này nhằm giới thiệu hai loại thức ăn đặc biệt nhỏ và thường được sử dụng để nuôi cá con mới nở rất hiệu quả: đó là trùng cỏ (infusoria) và trùn giấm (vinegar eel).

Trùng cỏ (infusoria) là những sinh vật nguyên sinh hiện diện ở hầu hết các vực nước như ao, hồ, sông và biển. Chúng có kích thước rất nhỏ và là thức ăn vô cùng quan trọng cho cá bột mới nở. Trong ngành chăn nuôi thủy hải sản ở các nước công nghiệp phát triển, người ta thường phân lập và nhân giống đại trà một số loại trùng cỏ như trùng bánh xe (rotifer) và trùng đế giày (paramecium). Những sinh vật này thuộc về một nhóm trùng cỏ quan trọng gọi là mao trùng (ciliates).

Trùng cỏ có kích thước nhỏ nhất (khoảng dưới 200 micro mét) so với các nguồn thức ăn khác như bo bo, artemia và trùn giấm. Thực ra, bo bo và artemia mới nở cũng rất nhỏ nhưng chúng tăng trưởng rất nhanh và trở nên quá to để cá bột có thể ăn được. Như vậy, trùng cỏ là thức ăn thích hợp nhất đối với những loại cá bột có kích thước nhỏ chẳng hạn như cá lia thia, betta.

Ngoài tự nhiên, trùng cỏ hiện diện và tập trung nhiều ở ven bờ ao hồ, kênh rạch, cống rãnh và ruộng lúa; chúng thâm nhập vào cả các hòn non bộ và chậu cảnh qua nguồn thực vật thủy sinh hay thức ăn mà chúng ta mang vào đó. Thức ăn của chúng là vi khuẩn, vi tảo và các loại mùn bã hữu cơ lơ lửng trong nước. Đấy là những nguồn “con giống” mà chúng ta có thể tận dụng để “ươm nuôi trùng cỏ tại gia”.

Có nhiều phương pháp ươm nuôi trùng cỏ, trong loạt bài viết về nguồn gốc của Plakat Thái tác giả Precha đã khuyên nên bỏ một ít rau muống ao vào chậu ép cá và để ở chỗ tối một thời gian, khi cá con ra đời thì nguồn thức ăn trùng cỏ đã sẵn sàng. Bạn sẽ tự hỏi là con giống trùng cỏ ở đâu mà có? Trùng cỏ luôn hiện diện trên bề mặt thực vật thủy sinh (ở đây là rau muống), khi thực vật bị phân hủy bởi vi khuẩn (hiện tượng thối rữa), lượng vi khuẩn sẽ bùng phát và là nguồn thức ăn dồi dào cho trùng cỏ. Trùng cỏ sinh sôi thật nhiều và đến lượt chúng trở thành nguồn thức ăn cho cá bột mới nở.

Trong bài này tôi xin giới thiệu một phương pháp ươm nuôi trùng cỏ cấp tốc (1-2 ngày) và đơn giản, tôi đã thử nghiệm nuôi cá lia thia mang xanh (Betta imbellis) trong hồ kiếng 1 m x 0.4 m x 0.4 m và không hề thả rong (có nghĩa cá bột phải hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn thức ăn từ bên ngoài cung cấp). Kết quả thu được rất khả quan, sau 2 tuần số lượng bầy cá tăng trưởng và đủ lớn để ăn bo bo xấp xỉ 200 con. Bạn có thể chuẩn bị loại thức ăn này ngay khi cá vừa đẻ trứng chứ không cần phải bắt đầu trước đó cả tuần!

– Một ly nước lấy ở hòn non bộ, nơi có nhiều rêu xanh. Đây là nguồn trùng cỏ giống.

– Một nắm lá xà lách xay nát bằng máy xay sinh tố.

– Một vài viên men cơm rượu. Hầu như bất cứ khu chợ nào ở Việt Nam cũng có bán men cơm rượu, bạn cứ mua ở các cửa hàng tạp hóa (thử hỏi không có cơm rượu làm sao chúng ta có thể “diệt sâu bọ”!) . Men cơm rượu có chứa nhiều vi khuẩn, tôi hy vọng nó sẽ đẩy nhanh quá trình phân hủy lá xà lách. Nếu có nhà khoa học nào khẳng định rằng vi khuẩn lên men cơm rượu không hề có tác dụng thúc đẩy việc phân hủy lá xà lách thì chúng ta sẽ tiết kiệm được 1 ngàn tiền mua men cơm rượu! Dẫu sao, đây chỉ là suy luận của riêng tôi, tôi không dám khẳng định rằng nó thực sự có tác dụng.

--- Bài cũ hơn ---

• Cụ Ông 70 Năm Đam Mê Cá Lia Thia
• Cá Lia Thia Loài Cá Đẹp Mang Nhiều Màu Sắc
• Cách Nuôi Cá Lia Thia Con
• Cách Nuôi Cá Lia Thia Và Kỹ Thuật Nuôi Cá Lia Thia
• Cách Chọn Cá Lia Thia Đá Tốt

--- Bài mới hơn ---

• 3 Kỹ Thuật Nuôi Trùn Quế Đơn Giản Tại Nhà Năng Suất Cao
• Kỹ Thuật Nuôi Trùn Quế Năng Suất Cao
• Cá La Hán Ăn Gì Để Luôn Được Khỏe Mạnh?
• Cá La Hán Ăn Gì Để Lên Đầu Đẹp Nhất?
• Tuyệt Chiêu Câu Cá Lóc Ổ Của Nguyễn Đạo Thiện

Ý nghĩa bể cá cảnh – nuôi bể cá cảnh đẹp

Có nên để bể cá cảnh trong nhà không?

Chơi cá cảnh hiện nay rất phổ biến ngoài thỏa mãn sở thích thì chúng còn mang lại ý nghĩa rất lớn như tài lộc, may mắn, sức khỏe cho gia chủ. Tuy nhiên khi nuôi bể cá cảnh bạn nên đảm bảo yếu tố phong thủy thì việc nuôi cá cảnh mới có ý nghĩa.

Mua hồ cá cảnh – Nuôi cá phong thủy

Việc nuôi cá phong thủy thực sự rất quan trọng và mạng lại nhiều ý nghĩa cho gia chủ, vì vậy bạn nên tìm hiểu và nuôi sao cho đúng cách.

Đảm bảo Ngũ hành cho hồ cá cảnh

Bạn nên cân bằng các yếu tố phong thủy Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ trong ngũ hành để đảm bảo có thể hút tài vượng và mang lại may mắn cho gia đình ban. Như các bạn cũng biết trong hồ cá cảnh thì Thủy chính là nước, Thổ là đất, đá, sỏi, cát, Mộc chính là những cây thủy sinh, Hỏa là những đèn trang trí hoặc màu của cá, Kim là khung ngoài của bể cá.

Chọn các loại cá cảnh phù hợp

Bạn nên chọn những loại cá dễ nuôi, dễ chăm sóc hoặc chọn nuôi những loại có ý nghĩa mang lại may mắn, tài lộc. Mỗi loài cá cảnh sẽ có những ý nghĩa khác nhau bạn có thể chọn nuôi theo nhu cầu của mình.

Số lượng cá sẽ nuôi

Tùy vào tuổi của gia chủ mà chúng ta nên chọn số lượng cá nuôi sao cho phù hợp nhất. Mỗi số lượng cá nuôi sẽ có những ý nghĩa khác nhau.

Hướng đặt bể cá

Bể cá nên đặt tại những nơi có ít ánh sáng trực tiếp như điện trong nhà, hạn chế sự ánh sáng trực tiếp từ mặt trời.

Chăm sóc cá

Thay nước là một trong những việc cần làm để đảm bảo cá có thể sống tốt và khỏe mạnh, khoảng 1 tuần bạn nên thay nước cho cá và nên thay tối đa 1/4 lượng nước trong bể và thay nước mới vào bể nên cho nước chảy từ từ để cá có thể tập làm quen với nước mới một cách ổn định.

Chọn mua các loại cá cảnh đẹp, cá cảnh dễ nuôi được nhiều người lựa chọn

Cá La hán – Loài cá giá trị cao về thẩm mỹ và ý nghĩa phong thủy

Cá La Hán có tên tiếng anh là Flower Horn, là loài cá cảnh nhiệt đới, đặc trưng của loài cá này có bướu khá lớn trên đỉnh đầu. Cá La Hán có tuổi thọ khá cao trên 10 năm, kích thước 25cm hoặc 30cm tùy loài.

Hiện nay có La Hán được lai tạo có hơn 60 loài:

• Kim Cương
• Thái đỏ
• King Kamfa (giống ngoại nhập và đắt nhất trong các loại hiện nay)
• King lai (Thường được lai giữa King Kamfa mái và Kim cương trống)
• …

Cá La Hán có ý nghĩa mang lại những điều tốt lành cho hôn nhân của bạn.

Cá ba đuôi – Loại cá kiểng đẹp được nhiều người lựa chọn

Cá ba đuôi hay còn gọi là cá vàng là loài cá rất dễ nuôi, với đặc tính rất háu ăn nên bạn có thể tìm mua thức ăn cho cá một cách dễ dàng. Hình dáng và màu sắc cá ba đuôi rất bắt mắt và cuốn hút, ngoài ra chúng còn có ý nghĩa hút tài lộc cho gia chủ nên được rất nhiều người chọn mua.

Chúng có tuổi thọ tương đối dài khoảng từ 5 đến 6 năm tùy thuộc vào điều kiện sinh sống và chăm sóc của gia chủ.

Cá đuôi kiếm – Sở hữu chiếc đuôi dài như hình ảnh thanh kiếm

Cá đuôi kiếm hay còn được gọi với cái tên khác như cá kiếm, cá hồng kim, khi trưởng thành cá có kích thước khoảng 12cm đến 16cm. Cá đuôi kiếm là loài dễ nuôi, dễ ăn, ít bệnh, cá ưa môi trường nước hơi cứng và kiềm.

Cá chép Nhật (cá Koi) – Loại cá cảnh nổi tiếng, vẻ đẹp ấn tượng

Cá Koi Nhật Bản là đại diện cho sự sung túc và giàu sang, với một sức sống mạnh mẽ và tràn đầy năng lượng cá Koi là một trong những loại cá cảnh được nhiều người chơi cá cảnh yêu thích hiện nay, tuy nhiên cá Koi lại thích hợp nuôi ở những ao nhỏ thay vì bể cá. Cá Koi có nhiều màu sắc đặc trưng như trắng, đỏ, đen,…mỗi màu sắc sẽ có những ý nghĩa khác nhau.

Cá Hồng Két – Màu sắc sặc sỡ cùng hình dáng ngộ nghĩnh

Cá Hồng Két hay còn gọi là Két đỏ, Huyết anh vũ, có tên tiếng anh là Bloody Parrot hoặc Blood Parrotfish. Là loài cá có rất nhiều chủng loại và màu sắc, là tổ tiên của loài cá la hán. Ca Hồng Két không ăn cây thủy sinh nên có thể cho chúng ăn các con vật nhỏ, lớn khác nhau. Cá Hồng Két cũng có ý nghĩa mang lại tài lộc và máy mắn cho gia chủ.

Cá đá (cá betta) – Bộ vây với màu sắc lộng lẫy

Cá đá ( cá betta) là loại cá ăn thịt, với cấu tác miệng hếch lên nên chúng thường kiếm ăn trên bề mặt. Khi trưởng thành cá sẽ có kích thước chiều dài khoảng 6cm hoặc 8cm tùy vào môi trường sống và chăm sóc. Thức ăn của chúng thường là zooplankton (1 loài phiêu sinh), bọ gậy (loăng quăng) và một số ấu trùng của côn trùng khác. Khi nuôi cá đá bạn tuyệt đối không nên cho chúng ăn thức ăn từ thực vật như viên thức ăn bột ngũ cốc vì như vậy chúng sẽ chết.

Bể cá cảnh 7 màu – Loại cá được nhiều người yêu thích và nuôi nhiều

Cá 7 màu có tên tiếng anh là Guppy hay Milions fish, là loài cá nước ngọt thu hút nhiều người bởi màu sắc lộng lẫy, chiều dài từ 2,5 – 3,5cm đối với con đực và 4 – 6 cm đối với con cái. Cá 7 màu thuộc loại ăn tạp, dễ sống, hiền lành và sinh sản rất nhanh.

Hiện nay cá 7 màu được phân làm 2 loại:

• Cá bảy màu thường (hay cá nội, cá bảy màu Endler, cá công, cá mây chiều có thân và đuôi nhỏ)
• Cá bảy màu ngoại nhập (hay cá hồ lan, cá hà lan, cá hòa lan có thân và đuôi to).

Bể nuôi cá Dĩa – Loại cá được mệnh danh là “vua của hồ cá”

Cá Dĩa có tên tiếng anh là discus, cá có kích thước khi trưởng thành khoảng 15cm đến 20cm, được mệnh danh là loài cá cảnh cảnh đẹp nhất hiện nay. Thức ăn của loài cá này thường là trùn đỏ, trùn chỉ, bo bo, lăng quăng hay tim gan bò băm nhuyễn. Cá Dĩa không kén ăn nhưng khá khó nuôi, chúng chỉ sống tốt trong môi trường nước thật sạch.

Cá Rồng – Loại cá cảnh đắt đỏ là đế vương trong thế giới cá cảnh

Cá Rồng là một trong những loài cá quý hiếm, đắt đỏ nhất hiện nay được nhiều người chơi cá cảnh yêu thích. Loài cá này có kích thước khá lớn, khỏe mạnh, linh hoạt. Tuy nhiên đây là giống cá không phải là dễ nuôi nếu bạn không tìm hiểu kỹ về môi trường sống, thức ăn và thói quen của chúng.

Một số loại cá Rồng phổ biến như:

• Kim long quá bối (giống này từ Malaysia)
• Huyết long (giống này từ Indonesia)
• Kim long hồng vĩ (giống này cũng từ Indonesia)
• Thanh long (giống này có ở nhiều nơi trên vùng nhiệt đới châu Á)

Bể cá cảnh bao nhiêu tiền? Giá bể cá cảnh dựa vào những yếu tố nào?

Kích thước bể ảnh hưởng đến báo giá bể cá cảnh

Kích thước lớn hay nhỏ là một trong những yếu tố quan trọng quyết định báo giá bể cá cảnh, nếu kích thước bể cá càng lớn thì giá thành càng cao. Vì vậy bạn nên cân nhắc chọn mua loại phù hợp với loài cá mình nuôi và không gian ngôi nhà.

Loại bể mà bạn lựa chọn – Bể cá cảnh giá rẻ

Hiện nay có rất nhiều loại bể cá cảnh khác nhau, mỗi chất liệu sẽ có những mức giá khác nhau. Với những loại bể cao cấp và cầu kỳ thì sẽ có mức báo giá cao hơn so với những loại bể cá cảnh thông thường.

Trang thiết bị trong bể thủy sinh, bể cá cảnh

Khi nuôi cá cảnh, các thiết bị nuôi cá là một trong những yếu tố quan trọng giúp cá có thể sinh sống một cách khỏe mạnh và lâu dài. Tốt nhất bạn nên chọn mua những thiết bị quan trọng có giá thành vừa phải để tiết kiệm chi phí.

Kích thước hồ cá cảnh tiêu chuẩn

• Bể 60cm kích cỡ tiêu chuẩn 60 × 30 × 30cm
• Bể 90cm kích cỡ tiêu chuẩn 90 × 45 × 45cm
• Bể 120cm kích cỡ tiêu chuẩn 120 × 45 × 45cm

Các loại chất liệu bể cá đẹp, bền, bể cá cảnh giá rẻ

Có rất nhiều loại bể cá cảnh với đa dàng những hình dáng và chất liệu khác nhau, tùy vào nhu cầu mà chúng ta nên chọn mua sao cho phù hợp nhất.

Loại bể cá cảnh đúc

Chất liệu bể cá cảnh đúc là những loại được ghép bằng kính uốn cong, hạn chế được ác góc cạnh sắc nhọn, với kiểu dáng sang trọng và da dạng đây là một trong những loại được nhiều người chọn mua hiện nay.

Ưu điểm của loại bể cá đúc là dễ dàng lắp đặt các thiết bị bể cá một cách dễ dàng và không chiếm không gian sinh sống của cá.

Bể cá cảnh bằng gỗ

Bể cá cảnh bằng gỗ là loại bể kết hợp giữa kính và chân gỗ, loại này giúp không gian ngôi nhà của bạn thêm sang trọng, mang tính thẩm mỹ cao.

Bể cá cảnh bằng kính – Bể cá cảnh kính cường lực

Với bể cá cảnh bằng kính cường lực thì độ bền sẽ được đảm bảo. Những tấm kính cường lực được ghép lại với nhau một cách chắc chắn và an toàn, có thể kết hợp với nhiều chất liệu khác nhau như thép, gỗ,…

Bể cá cảnh mica

Bể cá cảnh mica là loại Acrylic nóng, trong, đa dạng màu sắc, dẻo và có thể tạo hình, uốn, lắp ghép một cách dễ dàng. Sản phẩm có độ bền cao, chịu lực tốt, không thấm nước, không dẫn điện.

Phân loại bể cá cảnh: bể cá cảnh treo tường, để bàn, bể cá cảnh thủy sinh

Bể cá treo tường, bể cá cảnh âm tường

Các loại bể cá cảnh treo tường, âm tường như một bức tranh thiên nhiên sống động giúp không gian nhà bạn trở nên sang trọng, ấn tượng và tiết kiệm được không gian một cách hiệu quả nhất.

Bể cá cảnh mini và bể cá cảnh để bàn, bình thủy tinh nuôi cá cảnh

Những loại bể cá cảnh mini thì thích hợp cho những không gian nhỏ hoặc ở những bàn làm việc, ngoài tác dụng trang trí chúng còn giúp bạn cảm thấy thư giãn, xua tan đi những căng thẳng mệt mỏi.

Bể cá cảnh thủy sinh

Bể cá cảnh thủy sinh giúp không gian nhà bạn trở nên xanh đúng nghĩa, không những được sử dụng phổ biến trong không gian gia đình mà bể thủy sinh còn được sử dụng rộng rãi trong những quán ăn, nhà hàng, quán cafe, khách sạn,…

Bể cá thủy sinh khác với các loại bể cá cảnh thông thường, với bể cá cảnh thì chủ yếu là cá và nước thì bể thủy sinh là môi trường toàn diện cho hệ sinh thái động, thực vật dưới nước, có tác động qua lại giúp hỗ trợ và phát triển toàn diện cùng nhau.

Kiểu dáng thiết kế bể cá cảnh mini, bể cá cảnh lớn

Bể cá cảnh hình trụ

Bể cá cảnh hình trụ phù hợp với những không gian văn phòng làm việc hoặc phòng khách sang trọng, rộng lớn. Sản phẩm được thiết kế với phần đế trụ chắc chắn, chịu được lực cao.

Bể cá cảnh hình tròn

Nếu bạn có nhu cầu nuôi cá cảnh nhưng lại sợ tốn diện tích thì mua bể cá cảnh hình tròn là một trong những sự lựa chọn tốt nhất vì kích thước của loại này khá nhỏ phù hợp với không gian bàn làm việc, kệ, bàn tiếp khách,… Vì kích thước khá nhỏ gọn nên bạn có thể dễ dàng di chuyển đến nhiều không gian khác nhau. Loại bể cá hình tròn phù hợp với những người mệnh thủy.

Bể cá cảnh hình tam giác

Với hình dạng mới lạ, bể cá cảnh hình tam giác thích hợp cho những không gian phá cách, tạo được sự độc đáo cho không gian của bạn. Loại bể cá hình dạng này phù hợp với những người mệnh hỏa.

Bể cá cảnh hình vuông

Bể cá cảnh hình vuông là một trong những loại thông dụng hiện nay, với kiểu dáng đơn giản và dễ dàng vệ sinh. Loại này phù hợp với những người thuộc mệnh thổ, để đón nhiều tài lộc.

Những thiết bị quan trọng bể cá cảnh cần những gì?

Hệ thống lọc cho bể cá cảnh – Máy lọc nước hồ cá, máy bơm nước hồ cá

Hệ thống lọc nước bể cá là thiết bị quan trọng không thể thiếu khi bạn nuôi cá cảnh, chúng giúp cho nước bể cá luôn sạch, tạo oxy cho cá thở, giúp dưỡng khí được luân chuyển một cách tốt nhất. Hiện nay có 2 dạng lọc khi phổ biến là lọc tràn và lọc ngoài.

• Lọc tràn (Internal Fillter): Là loại được đặt cố định ở bên trong bể cá
• Lọc ngoài cho bể cá cảnh: Đây là loại lọc được đặt ở bên ngoài bể cá vì vậy không chiếm diện tích của bể nuôi cá.

Vợt bắt cá cho bể cá cảnh

Bạn nên chọn những loại vợt có kích thước phù hợp với loại cá bạn nuôi, nên chọn những loại vợt có lưới thưa và mềm để tránh gây tổn thương cho cá.

Ống thay nước (Siphon) lắng sỏi cho bể cá cảnh

Ống thay nước ngoài tác dụng dụng chính là thay nước thì chúng có giúp lắng sỏi cho bể cá. Nên chọn loại có kích thước tương thích với kích thước bể cá để thuận tiện cho việc thay nước bể cá cảnh.

Bộ kiểm tra PH cho nước trong bể cá cảnh

Bộ kiểm tra độ PH cũng là một trong những thiết bị quan trọng giúp kiểm tra môi trường sống cho cá, giúp cá có thể sinh trưởng và phát triển một cách ổn định nhất.

Cây sưởi cho bể cá cảnh

Cây sưởi bể cá là thiết bị quan trọng giúp ngăn ngừa tình trạng cá bị nhiễm bệnh.

Đèn bể cá tạo nên một hồ cá đẹp

Đèn bể cá giúp không gian bể cá cảnh thêm ấn tượng và đẹp mặt, chúng ta chỉ nên bật đèn vào ban ngày và tắt vào ban đêm.

Cây thủy sinh – Nơi trú ngụ và làm sạch bể cá

Cây thủy sinh là một trong những yếu tố quan trọng không thể thiết khi nuôi cá cảnh, cây thủy sinh như một hệ thống lọc nước giúp cá phát triển và sống ổn định, ngoài ra chúng còn còn cung cấp oxy một cách hiệu quả cho bể cá, giúp loại bỏ những loại rêu tảo ảnh hưởng đến khả năng di chuyển của cá, đặc biệt cây thủy sinh còn là nơi trú ngụ an toàn cho các loài cá.

Cách nuôi cá cảnh khỏe mạnh, ít bị chết

Nuôi cá cảnh không phải quá khó khăn nhưng cũng không phải dễ dàng, nếu bạn không tìm hiểu để nuôi đúng cách thì cá sẽ dễ bị chết.

Chọn loại cá nuôi phù hợp

Mỗi loại cá cảnh sẽ có những khả năng thích ứng với môi trường không giống nhau, bởi vậy khi chọn mua cá bạn nên tìm hiểu để có thể trang bị được một môi trường sống tốt nhất cho chúng. Tốt nhất nếu bạn là người mới bắt đầu chơi cá cảnh thì nên mua những loài cá dễ nuôi.

Chọn vị trí đặt bể cá phù hợp

Vị trí đặt bể cá cảnh không những có ý nghĩa phong thủy mà còn là yếu tố để cá có thể phát triển một cách khỏe mạnh và ổn định. Bạn nên hạn chế đặt bể cá ở những nơi có ánh sáng trực tiếp.

Cách thay nước hồ cá – Xử lý nguồn nước

Nước là môi trường sinh sống và cung cấp dinh dưỡng, thức ăn cho cá vì vậy việc thay nước phải đảm bảo được sự phù hợp và phát triển ổn định của cá. Để đảm bảo sự an toàn cho cá không bị thay đổi môi trường sống một cách đột ngột bạn nên thay nước từ từ, chỉ nên thay ¼ nguồn nước trong bể.

Chế độ thức ăn cho cá cảnh

Tùy vào loại cá cảnh nuôi mà bạn nên phân chia lượng thức ăn phù hợp, nếu bạn cho ăn nhiều quá sẽ dẫn đến dư thừa gây bẩn nước và ảnh hưởng không tốt đến quá trình phát triển của cá.

Ánh sáng, nhiệt độ và oxy cho hồ cá

Để đảm bảo cho cá có thể phát triển một cách ổn định thì những vấn đề về ánh sáng, nhiệt độ và oxy cho hồ cá là điều mà bạn nên hết sức quan tâm. Nhiệt độ bể cá thích hợp khoảng 18 – 23 độ C đối với phòng có điều hòa. Bạn nên hạn chế bật đèn bể cá vào ban đêm, tốt nhất bạn nên bật đèn khoảng 8 tiếng trong một ngày.

Bán bể cá cảnh cũ giá rẻ TPHCM, thanh lý bể cá cảnh

Có nên mua hồ cá cũ không?

Chi phí đầy đủ để trang bị cho một bể cá cảnh thực sự không phải nhỏ vì vậy nếu bạn chọn mua bể cá cũ thì đây là một trong những giải pháp tiết kiệm chi phí hiệu quả nhất. Hiện nay có rất nhiều bể cá cảnh thanh lý nên bạn có thể thoải mái chọn được loại phù hợp với nhu cầu của mình.

Tại sao bể cá cũ lại thu hút khách hàng?

Đối với những người mới chơi thì việc chọn mua bể cá cảnh cũ thực sự là một sự lựa chọn an toàn để bạn có thể trải nghiệm. Hiện nay có rất nhiều mẫu mã cá cảnh khác nhau, nếu bạn là người yếu thích sự mộc mạc, những kiểu dáng cũ thì lựa chọn mua bể cá cũ là quyết định không tồi.

Nhược điểm khi mua bể cá cảnh cũ

Bên cạnh những ưu điểm nổi bật thì chọn mua bể cá cảnh cũ cũng có một số những hạn chế như: Sản phẩm không đồng bộ, chất lượng bể không còn như ban đầu, các thiết bị đi kèm sẽ không còn tốt nữa, không được bảo hành,…

Lưu ý khi mua hồ cá cũ TPHCM

Khi mua hồ cá cũ, tốt nhất bạn nên tìm mua tại những địa chỉ uy tín bán bể cá cảnh cũ giá rẻ TPHCM để được tư vấn và chọn mua được loại chất lượng còn tốt với giá cả phải chăng. Khi đi mua bể cá cảnh cũ bạn nên đi cùng những người có kinh nghiệm, nên kiểm tra một cách cẩn thận để chắc chắn bể cá và những vật dụng đi kèm vẫn còn khả năng hoạt động.

Địa chỉ mua bể cá cảnh tốt nhất ở đâu?

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều đơn vị mua bán bể cá cảnh vì vậy bạn có thể dễ dàng bắt gặp để chọn mua, tuy nhiên không phải nơi nào cúng cung cấp những sản phẩm chất lượng với giá hợp lý, vì vậy trước khi quyết định chọn mua bạn nên tìm những địa chỉ uy tín.

Để có thể tìm được địa chỉ cung cấp bể cá cảnh một cách tốt nhất bạn có thể tham khảo những gian hàng bán hàng uy tín tại chúng tôi Một trong những trang thương mại điện tử tốt nhất giúp bạn dễ dàng và nhanh chóng tìm mua sản phẩm bể cá cảnh cũ, mới với đa dạng những mức giá khác nhau trên toàn quốc với những gian hàng uy tín được đăng ký Vip MuaBanNhanh .

Trang VIPPage Mua Bán Nhanh mới được khởi tạo sẽ là trang trống, cần cập nhật hoạt động ngay.

Mỗi VIPPage khởi tạo ban đầu cần thêm tối thiểu 1 tin đăng sản phẩm/dịch vụ. Mỗi tin đăng sản phẩm/dịch vụ chỉ xuất hiện duy nhất tại 1 VIPPage.

Nếu VIPPage khởi tạo nhưng chưa được cập nhật thông tin, sản phẩm/dịch vụ, không được thêm tối thiểu 1 sản phẩm, sẽ tự động chuyển sang Trang VIPPage ngưng hoạt động, sau 7 ngày sẽ tự động hủy đăng ký, xóa khỏi hệ thống.

Tìm mua bể cá cảnh cũ, mới, đa dạng kích thước, kiểu dáng, giá rẻ tại Vip MuaBanNhanh chuyên mục: Bể cá cảnh

--- Bài cũ hơn ---

• Môi Trường Nước Cho Cá Rồng
• Kỹ Thuật Nuôi Cá Rồng Kim Long Bối Đầu Vàng
• Kinh Nghiệm Nuôi Cá Rồng Kim Long Quá Bối Lên Màu Thật Đẹp
• Kỹ Thuật Nuôi Cá Rồng Kim Long Quá Bối
• Cách Nuôi Cá Rồng Kim Long Quá Bối Lên Màu

--- Bài mới hơn ---

• Cách Nấu Cá Cờ Kho Thơm Ngon Nhất
• Cá Cờ Trong Tiếng Tiếng Anh
• 【7/2021】Giá Bán Cá Cờ Biển Cắt Lát Tại Việt Nam Hiện Nay【Xem 454,113】
• 【7/2021】Cá Cờ Cắt Lát Giá Bao Nhiêu Tiền 1 Kg? Mua Ở Đâu Giá Rẻ?【Xem 266,211】
• Cá Cờ Phi Lê Cắt Khúc Bán Tại Tphcm Bán Ở Đâu Ngon – Giá Bao Nhiêu ?

XEM VIDEO NGAY BÊN DƯỚI

Link tải hình ảnh dưới phần mô tả video

꧁ ༺ CMT ༻ ꧂ WOW! Cá Betta hoang dã đẹp nhất – The Best Beautiful Wild Betta fish 1. Chess + Tên tiếng Việt: Cá cờ + Tên La tinh: Macropodus Opercularis + Tên tiếng Anh: Paradise fish + Họ: Fish Statuette Osphronemidae + Bộ: Perciformes sea bass. Giá trị sử dụng: Cá cảnh là loài cá cảnh đứng thứ hai sau cá vàng nhập châu Âu (Pháp 1869, Đức 1876), không có giá trị. trong thủy sản và chăn nuôi. CỜ ĐEN Tên tiếng Việt: cá cờ, lia thia, đá thia, săn sắt Tên Latinh: Macropodus Spechti (Schreitmüller, 1936) Tên tiếng Anh: black paradise fish Họ: Osphronemidae, phân họ: Macropodinae Bộ: Perciformes Lớp: cá vây tia Actinopterygii (cá vây tia) Giá trị sử dụng: cá cảnh, không có giá trị trong thủy sản và chăn nuôi. 3 CỜ ĐỎ Tên tiếng việt: cá cờ, lia thia, hiếp, săn sắt Tên la tinh: Macropodus erythropterus (Freyhof & Herder, 2002) Tên tiếng Anh: Vietnamese paradise fish, red paradise fish Họ: Osphronemidae, phân họ: marlin Macropodinae Bộ: Perciformes Class : cá vây tia Actinopterygii (cá vây tia) Giá trị: cá cảnh, không có giá trị trong thủy sản và chăn nuôi. – BÀI HÁT trong video này: 1. Track: Unknown Brain – Perfect 10 (feat. Heather Sommer)

Nhạc do NoCopyrightSounds cung cấp. Xem: Tải xuống miễn phí / Luồng:..

CMT Agriculture Technology,aquarium fish,fish,agriculture,technology,fish tank,tổng hợp,cá cờ,cá lia thia đồng,cá cờ sọc,cá cờ đen,cá bã trầu,cá bãi trầu,cá đẹp,đẹp nhất,tuyển chọn,cá cờ đuôi to,cá cờ đuôi dài,cá cờ đuôi đẹp,cá cờ giá bao nhiêu,bán cá cờ,bán cá cờ giá rẻ,bắt cá cờ,câu cá cờ,ép đẻ cá cờ,ép đẻ,cá cờ sinh sản,bán cá cờ mái,cá cờ mái,cách nuôi cá cờ,nuôi,hướng,dẫn,chăm,sóc,cá,cảnh,hồ,thủy,sinh.

--- Bài cũ hơn ---

• Trung Tướng Nguyễn Văn Sơn, Thứ Trưởng Bộ Công An Làm Việc Với Công An Thành Phố Hải Phòng
• Thông Báo Và Công Bố Quyết Định Điều Động, Bổ Nhiệm Đại Tá Nguyễn Quốc Hùng, Phó Giám Đốc Catp Hải Phòng Giữ Chức Vụ Giám Đốc Công An Tỉnh Hà Nam
• Nằm Mơ Thấy Cá Hải Tượng Đánh Con Gì
• Đại Tá Vũ Thanh Chương Giữ Chức Vụ Giám Đốc Công An Thành Phố Hải Phòng
• Tướng Đỗ Hữu Ca Thôi Giữ Chức Giám Đốc Công An Tp Hải Phòng

--- Bài mới hơn ---

• Những Điều Quan Trọng Trong Cách Chọn Cá Lia Thia Đá Tốt
• Cá Thiên Đường, Lia Thia Đồng Nuôi Trong Hồ Thủy Sinh
• Thức Ăn Ương Cá Lia Thia
• Bà Bầu Ăn Hải Sản Như Thế Nào Để Tốt Nhất Cho Thai Nhi?
• Bà Đẻ, Mẹ Sau Sinh Cho Con Bú Ăn Cá Ngừ, Cá Nục, Cá Biển Được Không?

Trong giống cá lia thia ( Betta), có hai hình thức sinh sản: tạo tổ bọt để giữ trứng hoặc ấp trứng trong miệng.

Nhóm tạo tổ bọt để giữ trứng thích nghi với điều kiện nước đứng, tù hãm, kiểu đầm lầy, với cây thuỷ sinh, thực vật nổi dày đặc. Số lượng trứng đẻ mỗi đợt nhiều, trứng nhỏ, cá con nở ra cũng nhỏ, nhằm bù lại cho sự hao hụt số lượng.

Đối với nhóm ấp trứng trong miệng, có vài giả thuyết khác nhau về sự thích nghi với cơ chế sinh sản này. Một số tác giả cho rằng việc ấp trứng trong miệng nhằm tránh cho trứng/cá con không bị các loài khác ăn mất, một số tác giả khác thì cho rằng hành vi này nhằm thích nghi với điều kiện nước chảy, môi trường không thể tạo tổ bọt. Tuy nhiên trong một nghiên cứu, các tác giả thấy rằng không có mối tương quan rõ ràng giữa việc ấp trứng trong miệng và dòng chảy của nước, vì một số loài Betta ấp miệng cũng sinh sản trong nước đứng, nơi có những loài khác trong cùng phụ họ Macropodinae vẫn sinh sản theo phương thức làm tổ bọt. Do vậy hình thức sinh sản này cũng có thể nhằm tận dụng tốt hơn các sinh cảnh khác nhau trong cùng một môi trường. Tôi thì theo giả thuyết cho rằng hình thức sinh sản này thực sự là để thích nghi với môi trường nước chảy, dựa trên những gì quan sát được lúc bọn này đẻ trứng (mô tả chi tiết ở phần dưới).

Hiện nay giả thuyết về cơ chế thích nghi này vẫn chưa có kết luận cuối cùng, và người ta cho rằng cần có thêm dữ liệu thực địa để kiểm chứng các giả thuyết.

Lần đầu tiên cá lia thia ấp miệng tôi nuôi đẻ là vào đầu năm 2011. Bọn cá tự đẻ trong hồ. Tới khi tôi thấy đám cá con đồng thời với việc con đực ngậm tiếp lứa trứng thứ hai thì mới phát hiện ra!

Sau lần đó, tôi mới bắt đầu để ý đến việc sinh sản của bọn cá này. Té ra việc cho sinh sản bọn này cũng rất dễ, thực sự là còn dễ hơn cả cá lia thia làm tổ bọt. Chúng ta chỉ cần nuôi chúng cho tốt, tạo nhiều chỗ ẩn nấp cho chúng. Việc sinh sản bọn chúng sẽ “tự lo”, không sớm thì muộn. Sau vụ “sinh sản ngoài kế hoạch” trên thì việc bọn lia thia ấp miệng tôi nuôi đẻ trở thành bình thường!

Cuối năm 2011, một cặp cá lia thia ấp miệng lại bắt đầu đẻ trong hồ nuôi (riêng). Tôi quyết định quan sát kỹ hơn quá trình sinh sản của bọn này. Thời điểm đó, tôi không biết quay video và cũng không quan tâm lắm nên việc ghi nhận chỉ là hình chụp. Tuy nhiên, loạt hình này cũng đủ để giúp chúng ta hiểu tương đối về cách thức sinh sản của loại cá này.

Ghi chú:

1. Loài cá lia thia ấp miệng trong bài này có lẽ là Betta prima, phân bố tương đối rộng ở một số tỉnh thuộc miền Nam. Nhóm này có thể có nhiều hơn một loài ở Việt Nam hay không thì chưa rõ.
2. Trong quyển “Định loại các loài cá nước ngọt Nam Bộ“, xuất bản năm 1992, có mô tả một loài lia thia với tên gọi là Betta taeniata. Loài này thực ra không có ở nước ta. Các mô tả trong quyển sách đó khớp với loài Betta prima ấp miệng hiện nay. Thời điểm đó, có lẽ do thiếu tài liệu tham khảo (nước ta chưa mở cửa hoàn toàn, internet chưa có…) nên việc định danh không thực hiện được cho đúng đắn, chứ thực ra các mô tả, số liệu đo đếm trong quyển sách trên rất chuẩn xác! Mẫu vật dùng để mô tả loài này trong sách trên thu ở chúng tôi Tôi cũng từng thu được loài lia thia ấp miệng ở Bình Chánh, trong sinh cảnh rừng tràm và nước phèn (hình như gần khu vực nông trường Lê Minh Xuân ngày xưa).

Trong sinh sản của loài Betta prima, cá mái là giới tính kích hoạt việc sinh sản. Khi cá mái muốn đẻ, nó sẽ tìm đến con đực. Nếu con đực không có “vấn đề” gì, cặp cá sẽ tiến hành quá trình đẻ trứng.

Đôi cá sẽ tiến sát và ép vào nhau như các loài cá lia thia làm tổ bọt.

Trong quá trình “ép”, cá đực luôn luôn ở phía dưới. Khi trứng được “xả” ra thì đồng thời sẹ cá đực cũng tiết ra để thụ tinh cho trứng (thụ tinh ngoài). Con đực sẽ uốn cái vi hậu môn của nó để hợp với thân tạo thành một cái rãnh để hứng trứng. Một lần trứng “xả” có thể khoảng hơn chục trứng hoặc có thể ít hơn. Càng về cuối quá trình đẻ hình như số trứng “xả” mỗi lần càng ít (cái này tôi không chắc lắm).

Sau đó cá đực vẫn giữa nguyên tư thế, để tránh cho trứng bị rơi ra ngoài. Con cá mái sẽ lần lượt ngậm hết trứng vào miệng của nó. Ta lưu ý rằng trong tự nhiên, quá trình sinh sản có thể xảy ra ở khu vực nước chảy, do vậy hành vi của con đực giúp tránh thất thoát trứng.

Tiếp theo là quá trình nhả – bắt trứng hết sức ngoạn mục, mà nếu ai không hiểu sẽ tưởng rằng bọn chúng đang tranh nhau ăn trứng!

Sau khi ngậm trứng, cá mái bắt đầu phun trứng ra trở lại. Mỗi lần khoảng 1-2 trứng, rất ít khi nào tới 3 trứng. Khi cá mái vừa phun trứng ra, con đực nhanh như chớp đớp lấy trứng.

Nếu con đực hơi chậm một chút, con cá mái lập tức đớp lại số trứng nó vừa nhả ra. Ta lại phải đặt hành vi này vào hoàn cảnh thực tế: quá trình sinh sản xảy ra nơi nước chảy, nếu con đực “chậm chân” (thực ra là “chậm mồm”) 🙂 , thì trứng có thể trôi mất. Do vậy, con cá mái sẽ “nhận định” tình hình, nếu thấy con đực “chậm mồm”, nó sẽ thu hồi lại trứng.

Như đã nói ở trên, rất ít khi con mái nhả ra quá 2 trứng. Một lần nữa, ta xem xét vấn đề trong hoàn cảnh tự nhiên: nếu nhả quá nhiều trứng, con đực không thể “gom” hết trứng trong một lần đớp, trứng có thể bị trôi mất trong điều kiện nước chảy!

Quá trình “ép”, thu trứng, trả trứng lặp đi lặp lại cho tới khi con cái ngưng đẻ. Thời gian này có thể rất lâu. Trong loạt hình trên, từ lúc tôi bắt đầu chụp hình là 11 giờ đến tấm cuối cùng tôi còn lưu là 15 giờ. Quá trình kéo dài 4 tiếng, có thể hơn!

Sau khi “gom hàng” xong, cá đực sẽ “trốn” vào một xó để ấp trứng. Bạn có thể giữ nguyên cá mái chung trong hồ và cho nó ăn bình thường. Con đực sẽ nhịn đói trong thời gian ấp. Trứng ở trong mồm cá đực khoảng 8 – 10 ngày. Sau khi nhả cá con ra, bọn cá con có thể ăn ngay bo bo vì chúng có kích thước khá lớn, có thể đến 5 mm, tuỳ lứa (có lứa cá con nhỏ hơn).

Số lượng trứng mỗi lần đẻ tuỳ thuộc vào kích thước cặp cá. Có một lần tôi đếm thử thì với một cặp lớn, số cá con có thể lên đến khoảng 80 hoặc hơn.

Lưu ý : Trong thời gian con đực ấp trứng, cá mái thể tạo trứng lại. Không dưới một lần tôi quan sát thấy con đực vừa nhả đám cá con của lứa ấp đầu tiên ra thì con cái đã xông tới “ép” tiếp. Con đực nào khoẻ vẫn chấp nhận sinh sản tiếp lần 2, và như vậy nó phải nhịn đói tới gần 20 ngày. Do vậy, bạn có thể tách cá mái ra sau lần đẻ thứ nhất để dưỡng sức cho cá đực.

Nhận xét: Bọn cá lóc ( Channa spp.) khi chuyển từ hình thức sinh sản làm tổ sang ấp miệng thì bọn ấp miệng có kích thước nhỏ hơn nhiều so với bọn làm tổ; trong khi ở bọn Betta, khi chuyển từ hình thức sinh sản làm tổ sang ấp miệng thì kích thước bọn ấp miệng lớn hơn nhiều so với bọn làm tổ!

--- Bài cũ hơn ---

Cá Bình Tích Sống Được Bao Lâu

Kỹ Thuật Nuôi Cá Chọi

Tổng Hợp Toàn Bộ Cách Nuôi Cá Betta Khoẻ Mạnh

Cá Betta (Xiêm, Chọi, Lia Thia, Đá) Ăn Gì? Cách Cho Cá Betta Ăn

Cá Lia Thia Là Cá Gì Cách Nuôi Chơi Cảnh Như Thế Nào